Na łapówkarzy nie ma mocnych?

Raport nt. realizacji obietnic wyborczych dotyczących przeciwdziałania korupcji i złożonych przez partie polityczne podczas kampanii wyborczej w 2007 r. został zaprezentowany w warszawskiej siedzibie Fundacji im. Stefana Batorego.

Według Grażyny Czubek z Programu Przeciw Korupcji fundacji, rząd utworzony przez PO doprowadził do niektórych z zapowiadanych zmian - m.in. rozdzielono funkcje ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego, uniemożliwiono osobom skazanym prawomocnymi wyrokami kandydowanie do parlamentu, wprowadzono także przetarg elektroniczny. Nadal jednak - jak oceniła Czubek - PO w walce z korupcją, podobnie jak poprzednie rządy, większy nacisk kładzie na ściganie i walkę ze skutkami, a nie przyczynami korupcji.

W raporcie wskazano, że mimo prowadzonych w trakcie kadencji prac, nie zostały wprowadzone przejrzyste zasady nadzoru właścicielskiego w spółkach Skarbu Państwa oraz powoływania członków zarządów i rad nadzorczych tych spółek. Rządowy projekt ustawy o zasadach wykonywania niektórych uprawnień Skarbu Państwa był procedowany w styczniu w Sejmie, ale nie został uchwalony.

Minister w kancelarii premiera Julia Pitera, odnosząc się do tego problemu, wskazała, że ministerstwo skarbu w kończącej się kadencji wdrożyło zasady właścicielskiego nadzoru nad państwowymi spółkami. "Celem PO będzie kontynuowanie dotychczas realizowanej polityki w tym zakresie z naciskiem na zwiększenie zainteresowania osób posiadających najwyższe kompetencje biznesowe uczestniczeniem w wykonywaniu czynności nadzorczych i zarządczych w tych spółkach" - zaznaczyła.

Także w odniesieniu do pozostałych partii AKOP oceniła, że wiele obietnic pozostało w sferze planów. PSL nie podjęło inicjatywy - jak nadmieniono w raporcie - powołania Krajowej Rady Legislacyjnej i wprowadzenia w całej administracji zintegrowanego systemu zarządzania jakością. SLD zaś, zdaniem autorów opracowania, przejawiał zbyt mało inicjatywy mającej prowadzić do realizacji obietnic, np. dotyczących zmian w CBA.

Działania PiS podczas mijającej kadencji również, według organizacji pozarządowych, "można uznać za niewspółmierne do złożonych obietnic wyborczych". "Uzasadnione jest pytanie, czy eksponowanie haseł walki z korupcją i krytykowanie koalicji rządzącej za zaniechania na tym polu nie jest, wobec braku realizacji własnych obietnic, wyłącznie próbą zyskania kapitału politycznego" - napisano w raporcie. Zdaniem jego autorów niewiele wiadomo "o jakichkolwiek działaniach PiS, choćby czysto promocyjnych" dotyczących walki z korupcją w urzędach centralnych i służbie zdrowia szczególnie w ostatnim roku.

"Partia opozycyjna ma bardzo ograniczone możliwości realizowania swoich obietnic, które składa w przekonaniu, iż będzie rządzić i mieć instrumenty do ich realizacji" - odpierał krytykę kandydujący z listy PiS były szef CBA Mariusz Kamiński. Dodał, że duża część postulatów PiS odnosiła się do funkcjonowania instytucji państwowych, na co PiS nie miał w ostatnich latach wpływu.

Socjolog prof. Edmund Wnuk-Lipiński ocenił, że pozytywną zmianą w ostatnich latach jest zmiana klimatu społecznego w postrzeganiu korupcji. "Mam odczucie, że obserwujemy mniej przyzwolenia na korupcję i bardziej rozbudzone oczekiwania na prawidłowe postępowanie uczestników życia społecznego; takie nastawienie jest najważniejsze dla walki z korupcją" - mówił.

Antykorupcyjna Koalicja Organizacji Pozarządowych powstała w 2001 r. Koalicja co roku publikuje raporty podsumowujące realizację obietnic polityków odnoszących się do przeciwdziałania korupcji. AKOP tworzą: Program Przeciw Korupcji Fundacji im. Stefana Batorego, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Fundacja Komunikacji Społecznej, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Stowarzyszenie Szkoła Liderów oraz Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich.