Dlaczego młodzi odchodzą od Kościoła i jak zbudować środowisko powrotu? Odpowiedzi na te pytania poszukiwali uczestnicy VII Kongresu Nowej Ewangelizacji, który odbywa się w Tarnowie.
Drugi dzień Kongresu podzielony był na dwie części. Celem pierwszej była próba diagnozy sytuacji, która powoduje, że młodzi dorośli masowo odchodzą od wiary. Ksiądz dr Tadeusz Pabjan przekonywał, że nowa ewangelizacja powinna iść w parze z nową apologetyką. – Zdarza się, że decyzję o odejściu od wiary ludzie argumentują faktem, że nie da się jej pogodzić ze współczesną nauką. Tymczasem konflikt pomiędzy tymi rzeczywistościami jest mitem – podkreślał ks. Pabjan i zachęcał do poszukiwania argumentów przemawiających za racjonalnością wiary.
O sfałszowanym obrazie Boga mówił z kolei ks. prof. Robert Woźniak. – Ewangelizacja to nie jest przede wszystkim kwestia dużego mówienia, ale odpowiedzialnego mówienia. O Bogu można mówić źle, Boga można zafałszowywać. Powinniśmy być ostrożni w stosunku do obrazów, którymi chcemy się posługiwać, żeby o Nim mówić – podkreślał.
– Badania socjologiczne pokazują, że jedną z najczęstszych przyczyn odejścia od Kościoła, jaką podają młodzi ludzie, jest praktyczna, egzystencjalna niezgoda na nauczanie moralne Kościoła. Gdzie to widzimy? Wystarczy zapytać młodych, co myślą o czystości, o aborcji, o in vitro, o eutanazji, o nierozerwalności małżeństwa, co w ogóle uważają na temat moralnych zasad Kościoła, ale nie tylko o tym, co dotyczy podejścia do seksualności; co myślą o uczęszczaniu co niedzielę na Eucharystię… Usłyszymy wtedy zdania o ciemnogrodzie, średniowieczu, głupocie, nieadekwatności, staroświeckości, może o nudzie – mówiła dr Agata Rujner w wykładzie poświęconym niezgodzie młodych na nauczanie moralne Kościoła. – Czy jednak dorośli pokazali młodym, dlaczego i po co słuchać tego, co mówi Bóg? Czy kłopot z moralnością nie wynika z trudności w samej wierze? – pytała. Przypomniała, że nowotestamentalna wizja moralności została zaprezentowana w Kazaniu na Górze. „Jezus rozpoczął od błogosławieństw” – zauważyła i zaproponowała ich nowe ujęcie, jak: „Błogosławieni, którzy nie straszą Bogiem”, „Błogosławieni, którzy są wierni w tym, co zwyczajne, codzienne, prozaiczne” czy „Błogosławieni, którzy w obliczu tajemnicy cierpienia potrafią raczej milczeć niż moralizować”.
Duże ożywienie u słuchaczy wywołał wykład, w którym Tomasz Waleczko, psycholog i psychoterapeuta, scharakteryzował tzw. pokolenie Z – ludzi urodzonych w latach 1997-2012, czyli mających dziś 12-27 lat. Zauważył, że deklarowane wartości wśród pokolenia rodziców to przede wszystkim zdrowie, rodzina i praca. – O zdrowie nie dbam, dla rodziny nie mam czasu, a pracy nienawidzę – podsumował, tłumacząc, że młodzi ludzie kontestują nasze wartości, jeśli widzą, że nie przynoszą nam szczęścia.
Wśród wartości, które najczęściej deklarują młodzi pokolenia Z wymienił autentyczność i szczerość, równość i inkluzywność, indywidualizm i dążenie do samorealizacji czy krytyczny stosunek do wszelkich instytucji. Podkreślił, że choć młodzi pragną szybkich nagród, mniejszego wysiłku, prostych i atrakcyjnych komunikatów czy krótkich i szybkich działań, tak naprawdę potrzebują przede wszystkim budowania samooceny w oparciu o osiągnięcia, rozumienie siebie i świata czy kompetencje społeczne i relacje.
Druga część dnia poświęcona była poszukiwaniom praktycznych rozwiązań, które pomogą rodzicom budować bezpieczne środowisko, zachęcające młodych do powrotu do Kościoła. Monika i Marcin Gajdowie podpowiadali, jak towarzyszyć dziecku w sytuacjach nieregularnych moralnie – w sytuacjach związków niesakramentalnych, relacji homoseksualnych czy problemach tożsamości płciowej. Zaproponowali zmianę podejścia: jeśli rodzice nie są w stanie doprowadzić dorosłych już dzieci do Chrystusa, powinni sami stać się Chrystusem, przyjmującym dzieci z miłością. – Może nie spotkamy się z dzieckiem w kościele parafialnym czy na Jasnej Górze, ale spotkamy się w domu, przy stole. I chodzi o to, żeby to w nas spotkały miłość Chrystusa, żeby poczuły się przyjęte, widziane i chciane, i w ten sposób doświadczyły Jego miłości – mówiła Monika Gajda. – Zaufajcie depozytowi, który złożyliście w waszych dzieciach. Zaufajcie Chrystusowi: nic nie poszło na marne. Byliście pierwsi! To, co zostało zasiane, to drobne ziarno będzie czekało, żeby wykiełkować. Nie wiecie wszystkiego, nie widzicie wszystkiego, co dzieje się w ich wnętrzach. Oni idą swoją drogą – podkreślał Marcin Gajda i przypominał, że w ewangelicznej przypowieści ojciec wybiega w stronę marnotrawnego syna, kiedy ten jest jeszcze daleko. – Może w waszych dzieciach rozpoczął się już proces powrotu? – dodawał.
– Nie spotkałem przypadku porzucenia wiary, w którym ktoś byłby przeciwko Bogu. Wszystkie sytuacje odejścia, z którymi się spotkałem, wynikały z chęci zaspokojenia którejś z potrzeb: miłości, wsparcia, szacunku, zrozumienia czy bliskości – mówił o. Mieczysław Łusiak SJ, proponując NVC, czyli Porozumienie bez przemocy, jako narzędzie ułatwiające komunikację pomiędzy członkami rodziny. Potrzeby to coś, co jest wspólne dla wszystkich ludzi i na tej płaszczyźnie można się spotkać pomimo różnicy pokoleń. Dlatego NVC, które polega na rozwijaniu autentycznych relacji poprzez zrozumienie i wyrażanie naszych potrzeb i uczuć z empatią i jasnością, jest doskonałym narzędziem budowania jedności w rodzinach.
W ostatnim wykładzie prof. Monika Przybysz poruszyła kwestię komunikacji z młodymi, którzy są zanurzeni w świecie socialmediów. Przywołała badania, które wskazują, że mózg człowieka rozwija się do 28-30 roku życia, a jako ostatnie dojrzałość osiągają płaty czołowe, od których zależą odpowiedzialność, zdolność przewidywania czy empatia. Zdaniem prof. Przybysz zrozumienie mechanizmów biologicznych, kierujących zachowaniem nastolatka, ułatwi rodzicom budowanie z nim relacji. – Burza w mózgu nastolatka nie jest dla niego samego czymś łatwym, w ciągu trzech minut jest w stanie trzy razy zmienić zdanie i swoje emocje. A rodzice często wybuchają: jesteś niewdzięczny, nie chcesz współpracować – tłumaczyła.
Spotkanie zakończyła modlitwa o uzdrowienie relacji w rodzinie, prowadzona przez Michała Świderskiego i ks. Artura Sepioło.
Organizatorami Kongresu są: Zespół ds. Nowej Ewangelizacji Konferencji Episkopatu Polski, Fundacja Porta Fidei oraz Stowarzyszenie Akademickie Tratwa w Tarnowie.
Czytaj także: Ks. Mallon do księży: Jesteśmy świetnie przygotowani, żeby dosięgać świata, który już nie istnieje
Agnieszka Huf Dziennikarka, redaktor portalu „Gościa Niedzielnego”. Z wykształcenia pedagog i psycholog, przez kilka lat pracowała w placówkach medycznych i oświatowych dla dzieci. Absolwentka Akademii Dziennikarstwa na PWTW w Warszawie. Autorka książki „Zawsze myśl o niebie: historia Hanika – ks. Jana Machy (1914-1942)”.