Listy z perłą – wystawa obrazów Vermeera w Amsterdamie

Kiedy pytam Grzegorza, utrwalającego tę wystawę na fotografiach, o czym zwykle myśli, naciskając spust migawki, ten przyznaje, że o świetle. Bo od tego zależy, czy zdjęcie będzie żyło. My też zaczynamy żyć w świetle z obrazów holenderskiego malarza Johannesa Vermeera van Delft. I choć ostatnio staram się nie nadużywać słowa „tajemnica”, teraz muszę się nim posłużyć. Bo te kameralne dzieła, jak choćby „Dziewczyna czytająca list przy otwartym oknie”, wielkości ledwie nieco ponad 83 na 64 cm, to okna otwarte na tajemnicę „drugiej przestrzeni”. Namalować „Czytającą” albo „Kobietę z perłą” to jakby otworzyć na chwilę niebo, wpuszczając nieziemskie światło na twarz portretowanej, która w jego blasku staje się nieśmiertelna. Kiedy patrzę na „Czytającą list przy otwartym oknie”, mam wrażenie, że miłosne słowa zapisane na trzymanej przez nią kartce muszą być z samego światła. Że ktoś je szepce za obramowującą portret kotarą, którą porusza przeciąg wiejący między tamtym światem z farb a nami. Przez wieki podobnych kotar używali kolekcjonerzy sztuki, by chronić cenne dzieła przed promieniami słonecznymi i blednięciem farb. Widać Vermeer za pomocą tego rekwizytu chciał zwrócić uwagę na symbolikę swoich obrazów, gdzie tak wiele pozostało w ukryciu. Dopiero ich kontemplacja, bo to słowo ma tu sens, prowadzi do odkrycia, że na co dzień, za ochronną kotarą rutyny, mamy wiele okazji do obcowania z tajemnicą.