Portret pokolenia

Media informowały o tej książce wyłącznie w kontekście biogramu Lecha Wałęsy, zresztą opracowanego bardzo starannie, w którym zaznaczono, że na początku lat 70. został on zarejestrowany przez SB jako TW „Bolek”. Zupełnie przy tym nie zauważono, że jest to największy projekt badawczy dotyczący losów opozycji w PRL. Został zrealizowany przez Stowarzyszenie „Pokolenia”, IPN oraz wydawnictwo „Volumen”. I tom zawiera 1150 biogramów i haseł rzeczowych, poświęconych zarówno osobom, jak i wydarzeniom, strajkom, strukturom związkowym, redakcjom tytułów prasy związkowej i opozycyjnej. Hasła encyklopedyczne napisało 170 autorów, zawodowych historyków, a także amatorów, którzy przygotowali je według ściśle określonych kryteriów.

Encyklopedia nosi podtytuł „Opozycja w PRL 1976–1989”, gdyż zawiera hasła nie tylko związane z dziejami ruchu związkowego, ale i opozycji, która ukształtowała się po pacyfikacji przez władze robotniczych protestów w czerwcu 1976 r. Zaproponowane ramy chronologiczne są uzasadnione. Działania różnych grup opozycji miały istotny wpływ na powstanie „Solidarności” oraz jej dalsze losy. Na potrzeby tego wydawnictwa, przy współpracy z Polskim Towarzystwem Socjologicznym, została napisana obszerna ankieta, która posłużyła jako podstawowe źródło informacji biograficznych. Przy biogramach zamieszczone są także informacje o ewentualnej współpracy danej osoby z organami bezpieczeństwa, o ile zachowała się dokumentacja pozwalająca na weryfikację zapisów ewidencyjnych, przechowywanych obecnie w archiwach IPN.

Zasługą autorów Encyklopedii było skupienie się nie tylko na postaciach znanych z pierwszych stron gazet, stale przypominanych przy okazji jubileuszowych obchodów. Zespołowi udało się opisać także losy ludzi swego czasu znaczących, a dzisiaj zapomnianych. W pierwszym tomie nie ma jednak biogramów wielu ważnych postaci, co wynika z tego, że cała edycja ma liczyć 5 tomów, wydawanych w tzw. systemie holenderskim. Każdy tom będzie stanowić zwartą całość i zawierać nazwiska od A do Ż.

Nie udałoby się tego projektu zrealizować bez finansowego wsparcia Ministerstwa Kultury, Narodowego Centrum Kultury, Kancelarii Prezydenta RP oraz innych, a także podmiotów gospodarczych, zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego. Mecenasem Encyklopedii został IDM SA Grupa Kapitałowa. W dołączonym do pozycji przesłaniu właściciele IDM SA, dużej spółki giełdowej, napisali m.in.: „mamy świadomość, że wszystko to, co osiągnęliśmy, nie byłoby możliwe bez sierpniowego zrywu”. Dzięki ludziom myślącym podobnie to wydawnictwo świadczy, że doświadczenie „Solidarności” nie zostało całkowicie zapomniane. Pierwszy tom jest już dostępny w księgarniach. Można go także zamówić pod adresem mejlowym: biuro@pokolenie.org.pl