Zawsze w poniedziałek

Ta historia wydaje się nieprawdopodobna, ale wydarzyła się naprawdę. Jej bohaterka, Halina Szwarc, mając 16 lat, wstąpiła do ZWZ. Na polecenie dowództwa podpisała volkslistę, ukończyła niemiecką szkołę i w 1940 r. rozpoczęła pracę w tzw. wywiadzie głębokim na terenie III Rzeszy. Wykonywała niebezpieczne zadania w Wiedniu, Hamburgu i Berlinie. Cieszyła się doskonałą opinią u swych przełożonych i u zachodnich aliantów. W 1944 r. w rodzinnej Łodzi aresztowało ją gestapo. Torturowana, nie wydała nikogo. Ostatecznie skazano ją na śmierć, ale cudem uniknęła rozstrzelania. Po wojnie czekały ją kolejne prześladowania, tym razem z rąk rodaków z UB.

Utrudniano jej również karierę zawodową. Mimo to została profesorem medycyny, którą zaczęła studiować jeszcze po niemiecku, na polecenie konspiracyjnych władz. Pracowała jako lekarz i wykładowca wyższych uczelni, była prorektorem Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. W 1975 r. założyła Uniwersytet Trzeciego Wieku. Jednak o jej niezwykłych wojennych losach przez długie lata wiedzieli tylko najbliżsi. Dopiero w 1999 r. wydała „Wspomnienia pracy w wywiadzie antyhitlerowskim ZWZ-AK”, które stały się podstawą scenariusza telewizyjnego spektaklu „Doktor Halina”, zrealizowanego dla Sceny Faktu. W pierwszy wrześniowy poniedziałek to właśnie przedstawienie w reżyserii Marcina Wrony zainauguruje nowy sezon działalności Teatru Telewizji. Spektakle prezentowane w Scenie Faktu cieszą się znakomitą oglądalnością. Trudno je rozpatrywać w kategoriach artystycznych, mają jednak niepodważalny walor. Wypełniają białe plamy naszej najnowszej historii. Przypominają mało znane fakty i biografie ludzi, którzy zasłużyli się Polsce, a o których niedawno jeszcze nie można było mówić. Trzy kolejne premiery Sceny Faktu również sięgają czasów II wojny i PRL-u.

Złodziej, Golgota i mord
W październiku zobaczymy „Złodzieja w sutannie”, z Arturem Żmijewskim w roli tytułowego „złodzieja”, czyli ks. Józefa Wójcika. Spektakl w reżyserii Pawła Wolana opowiada historię wykradzenia z Jasnej Góry kopii cudownego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Kopia została w 1966 r. aresztowana przez SB i nie mogła wędrować po polskich parafiach. Wykradł ją właśnie ks. Wójcik, dziś proboszcz w Suchedniowie. „Golgota wrocławska”, listopadowa premiera Sceny Faktu w reżyserii Jana Komasy, to opowieść o odkrywaniu prawdy zapisanej w niewysłanych listach skazańców, na które trafia w 1994 r. młody historyk piszący doktorat. Tajemnicę brutalnego aresztowania oraz ukartowanego procesu Henryka Szwejcera, dyrektora Komunalnej Kasy Oszczędności, widzowie poznają wraz z bohaterem spektaklu. W procesie za kradzież kilkudziesięciu znaczków pocztowych zasądzono i wykonano trzy wyroki śmierci. Dramatyczna historia Henryka Szwejcera okazuje się wkrótce tylko jedną z wielu tragedii, jakie wydarzyły się w więzieniu przy Kleczkowskiej. Historyk doprowadza do oznaczenia miejsc, gdzie chowano ofiary. Zdjęcia do spektaklu, w którym zagrali m.in. Adam Ferency i Kinga Preis, realizowano we Wrocławiu, w więzieniu przy Kleczkowskiej, oraz na Cmentarzu Osobowickim.