Konstytucja chroni rodzinę

Bogdan gancarz: Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy o dodatkach, m.in. z tytułu samotnego wychowywania dziecka, które wywołały falę fikcyjnych rozwodów i separacji, są niezgodne z Konstytucją. Co było podstawą tego wyroku?
Andrzej mączyński: – Polska Konstytucja nadaje rodzinie i jej dobru rangę jednej z najwyższych wartości. Państwo ma obowiązek zapewnienia małżeństwu i rodzinie ochrony i opieki, z czego wynika, że stanowione przez nie prawo powinno sprzyjać umocnieniu więzi rodzinnych. Zgodnie z Konstytucją, rodziny w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy władz publicznych. Przepisy o świadczeniach rodzinnych, zaskarżone przez Rzecznika Praw Obywatelskich, przyznały prawo do podwyższonego zasiłku rodzinnego w razie samotnego wychowania dziecka, przy czym pojęcie to określiły w taki sposób, że objęło ono nie tylko rodziny niepełne, czyli takie, w których jedno z rodziców zmarło, ale i takie, w których rodzice dziecka nie są małżonkami, zaś jeden z nich nie wypełnia ciążącego na nim obowiązku wychowania i przyczyniania się do utrzymania dziecka.

Takie określenie podstaw przyznania dodatku do zasiłku nie tylko wyłączyło dzieci z rodzin wielodzietnych, ale wywołało przekonanie, że rozwód lub separacja zwalnia z obowiązku utrzymania dziecka mieszkającego u drugiego z rodziców, przenosząc ten obowiązek na państwo. Trybunał podzielił stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich, że prawo tej treści nie tylko nie służy dobru rodziny, ale powoduje osłabienie więzi rodzinnych, i przypomniał, że obowiązek utrzymania i wychowania dziecka ciąży na obojgu rodzicach także wtedy, gdy nie są oni małżonkami.

Jakie będą skutki orzeczenia Trybunału?
– W trakcie trwania sprawy przed Trybunałem ustawodawca zmienił niektóre przepisy zaskarżonej ustawy. Zmiany te wejdą w życie za kilka miesięcy. Przypuszczam, że po zapoznaniu się z uzasadnieniem wyroku Rzecznik Praw Obywatelskich wspólnie z Rzecznikiem Praw Dziecka rozważą, czy uchwalone zmiany sprawiły, że ustawa stała się zgodna z Konstytucją i uchwaloną przez ONZ Konwencją Praw Dziecka.