Równie ważna "Solidarność"...

W 2011 roku obchodzimy trochę niedocenianą rocznicę strajków i Rzeszowsko-Ustrzyckich Porozumień. Od stycznia do maja, przez 5 miesięcy, toczyła się w 1981 r. skomplikowana batalia o wiejską i rolniczą „Solidarność”. 30 lat temu Ogólnopolski Komitet Strajkowy „Solidarności Wiejskiej” w Ustrzykach Dolnych i Ogólnopolski Komitet Strajkowy Rolników w Rzeszowie rozpoczęły w styczniu okupację urzędów (UMiG oraz WRZZ), domagając się spełnienia rolniczych i wiejskich postulatów. Najważniejsze i zarazem najtrudniejsze dla władz PRL były dwa – prawo do niezależnej reprezentacji związkowej rolników oraz gwarancje dla prywatnych, rodzinnych gospodarstw rolnych.

Po 40 dniach i początkowym wyraźnym lekceważeniu strajków władze PRL zgodziły się ostatecznie podpisać porozumienia. 19 i 20 lutego osiągnięto tak niewiele, że warto przypomnieć, co wówczas było sukcesem. Oto zapisano w preambule Rzeszowskich Porozumień, że stroną porozumienia jest Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych (co dawało nadzieję rejestracji) oraz przyznano, że istnieje „celowość wzmocnienia nienaruszalności własności chłopskiej”. Porozumienie zawarte w Ustrzykach Dolnych rozwiązywało dramatyczny spór o to, czy dla poszerzenia terenów pod ośrodki wypoczynkowe Urzędu Rady Ministrów wolno w Bieszczadach wysiedlać ludzi i wywozić nocami całe rodziny, czy też nie. Okazało się, że jednak nie wolno.

Ale batalia o własne, niezależne związki rolników nie zakończyła się w lutym. Trwała aż do maja. Poprzedziła je podjęta w Poznaniu decyzja o porozumieniu środowisk chłopskiej, wiejskiej i rolniczej „Solidarności” w walce o rejestrację NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Kolejnym krokiem był marcowy protest w Bydgoszczy, wywołany manipulacjami władz, które chciały „podstawić” rolnikom kółka i organizacje rolnicze jako najlepszą reprezentację związkową. To wtedy okupacja WK ZSL, a potem pamiętny udział działaczy Zarządu Regionu NSZZ „S” w posiedzeniu WRN i ich brutalne pobicie 19 III doprowadziły do czterogodzinnego (24 III), ostrzegawczego strajku pracowniczej „Solidarności”. Strajk okazał się sukcesem, więc zapowiedź strajku ogólnopolskiego 31 marca zmusiła władze do podpisania trzeciego porozumienia, tym razem warszawskiego, a potem czwartego (17 IV), w Bydgoszczy, które ostatecznie usunęło bariery prawne dla rejestracji NSZZ RI „S”. Związek zarejestrowano 12 maja 1981 roku.