Wyprawa na spód Ziemi

Nereus to z greki „woda”. Takie imię nosił w mitologii greckiej jeden z tytanów. Przedstawiany był jako pół człowiek, pół ryba. Ale „Nereus” to także supernowoczesny statek wybudowany przez kilka amerykańskich instytucji zajmujących się eksploracją oceanów. Uniwersytety, instytuty badawcze, ośrodki naukowe, w końcu marynarka wojenna mają wiele statków załogowych czy automatycznych, które mogą schodzić głęboko pod wodę. Te istniejące są w stanie zbadać aż 95 proc. dna wszystkich mórz i oceanów. Co z pozostałymi 5 procentami? Nie da się do nich dotrzeć, bo leżą zbyt głęboko. Najbardziej odporne jednostki wytrzymują ciśnienie wody do głębokości 6,5 km. Na Ziemi są jednak miejsca, gdzie słup wody jest znacznie wyższy, gdzie po to, by dotknąć dna, trzeba zanurzyć się aż 11 km pod powierzchnię wody. To właśnie brakujące 5 proc.

Nieznane lądy
Pierwszymi ludźmi, którzy badali Głębię Challengera, czyli najgłębszą część Rowu Mariańskiego, byli członkowie załogi żaglowca H.M.S. Challenger. W 1870 roku brytyjski rząd oddał profesorowi historii naturalnej z uniwersytetu w Edynburgu w Szkocji, Charlesowi Thomsonowi, całkiem sporych rozmiarów żaglowiec. Plan był w zasadzie prosty. Statek z naukowcami na pokładzie miał badać wszystko, co nie zostało jeszcze zbadane. A że białych plam w nauce, konkretnie w oceanografii, było całkiem sporo, to i załoga miała pełne ręce roboty. Załoga statku liczyła około 200 członków. Dodatkowo na pokład zabrano sześciu naukowców, w tym rysownika, który wszystkie napotkane osobliwości miał uwieczniać.

Statek wypłynął w morze w grudniu 1872 roku. Wrócił po 3,5 roku, po pokonaniu trasy 128 tys. kilometrów. Badał północny i południowy Atlantyk i cały Pacyfik. Dopłynął, jak najdalej mógł, na północ, w kierunku bieguna, i w drugą stronę, pod sam biegun południowy. Przeprowadził prawie 500 pomiarów głębokości dna. W prawie każdym z tych miejsc przeprowadzano dokładne pomiary temperatury wody (na różnych głębokościach) i pobierano jej próbki. Pobrano kilkaset próbek podmorskiego gruntu. Odkryto prawie 5 tys. nieznanych wcześniej gatunków podwodnego życia. Po powrocie do Anglii zebrane dane musiało opracowywać 100 naukowców. Na podstawie ich analiz, przez 10 kolejnych lat, wydano 50 tomów dokumentów. W sumie napisano 30 tys. stron i zrobiono kilka tysięcy ilustracji.