Jeśli Hagia Sophia zostanie zamieniona w meczet, jak wielu się spodziewa, bizantyjskie mozaiki prawdopodobnie zostaną zakryte. Turyści, którzy do tej pory mogli zwiedzać Hagię Sophię, mają za co dziękować Thomasowi Whittemore'owi - zwraca uwagę angielska Aleteia. Amerykanin założył Byzantine Institute, organizację specjalizującą się w badaniach, renowacji i konserwacji bizantyjskiej sztuki i architektury, a także podjął się projektu renowacji i konserwacji mozaik w Hagii Sophii w grudniu 1931 roku.

Kim był właściwie Thomas Whittemore? Urodził się w Cambridgeport w 1871 roku, Rozpoczął karierę jako profesor języka angielskiego w Tufts, ale wkrótce zainteresował się starożytnością. Po studiach architektury na Sorbonie odbył podróż po Anglii, Włoszech, Rosji, Bułgarii i Niemczech. Później zaangażował się w archeologię w Egipcie.

Współpracując z Egypt Exploration Society na początku 1910 roku, Whittemore dużo podróżował po całej Europie. Po wybuchu wojny w 1914 r. wstąpił w Paryżu do Czerwonego Krzyża i poświęcił się całkowicie pomocy humanitarnej na resztę wojny. Ta praca zaprowadziła go aż do Bułgarii i Rosji.

Podróżując między Stanami Zjednoczonymi a Rosją, w czasach wielkich zmian (rewolucji), w pewnym momencie musiał znaleźć się w Stambule, aby wrócić do Rosji. Pomagał Rosjanom w poszukiwaniu schronienia w tureckich miastach, a Stambuł stał się jego bazą. Prawdopodobnie dłuższy pobyt w tym miejscu, obudził w nim uśpionego archeologa. Whittemore rozpoczął negocjacje z rządem tureckim dotyczące restauracji i ochrony Hagii Sophii. Pozwolenie ostatecznie uzyskał w grudniu 1931 r. 

Prace obejmowały najpierw usunięcie tynku, który przykrył mozaiki. O radykalnej i nagłej przemianie Hagii Sophii z aktywnego meczetu w świeckie muzeum w 1931 roku napisał:

„Hagia Sophia była meczetem tego dnia, kiedy z nim [Atatürkiem] rozmawiałem. Następnego ranka, kiedy poszedłem do meczetu, na drzwiach był napis własnoręcznie napisany przez Atatürka: Muzeum jest zamknięte z powodu napraw”.