Długa agonia i ostateczny upadek państwa pod koniec XVIII w. postawiły ówczesnych Polaków przed dylematem, jak wybić się na niepodległość. Będzie się on pojawiał także przed kolejnymi generacjami.
Czy upadek państwa ma charakter ostateczny i nieodwracalny, czy też jest to sytuacja, którą można odmienić, przekreślić rozbiory i wybić się na niepodległość? Polscy patrioci, bardzo aktywni na różnych polach życia publicznego, w ostatnich dekadach jego istnienia wybrali tę drugą odpowiedź. Wierzyli, że „Jeszcze Polska nie umarła, kiedy my żyjemy”, i wiarę tę przekazali następcom. I tak rozpoczęła się epoka walki Polaków o niepodległość. Jej kres, jak się wówczas zdawało, stanowił rok 1918. Wkrótce jednak, niemal nazajutrz, trzeba było ponownie stanąć do walki, tym razem w obronie młodej niepodległości, najpierw w roku 1920, potem 1939 i kolejnych latach II wojny światowej. A po jej zakończeniu walczyć o suwerenność państwa zniewolonego przez sowieckie imperium. W ten oto sposób kwestia niepodległości – jej odzyskania bądź obrony – stała się głównym wyznacznikiem polskich losów w ciągu ostatnich dwu stuleci.
To dla nas sygnał, że cenisz rzetelne dziennikarstwo jakościowe. Czytaj, oglądaj i słuchaj nas bez ograniczeń.
prof. dr hab. Tomasz Gąsowski