Jak Ślązacy do Polski wracali
Niepodległościowe losy mieszkańców Górnego Śląska różniły się od historii reszty narodu.
Zabitych zostało 10 osób, w tym dwie kobiety i dziecko. Te wydarzenia stały się iskrą do rozpoczęcia walk zbrojnych. W nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 roku wybuchło I powstanie śląskie. Walki trwały siedem dni i zostały krwawo stłumione. 24 sierpnia główny komendant powstania, porucznik Alfons Zgrzebniok – by zapobiec dalszej masakrze – wydał rozkaz zaprzestania walk.
W sierpniu 1920 roku walki na Górnym Śląsku rozgorzały na nowo. Zarzewiem stała się fałszywa informacja, rozpowszechniana przez prasę niemiecką, o zdobyciu Warszawy przez bolszewików. Na ulice Katowic wyszły niemieckie bojówki, przekonane o rychłym upadku państwa polskiego. Na czele II powstania ponownie stanął Alfons Zgrzebniok. Tym razem powstańcy byli lepiej przygotowani i mieli jasno określone cele polityczne. Chodziło przede wszystkim o wycofanie ze Śląska niemieckich formacji policyjnych.
24 sierpnia Komisja Międzysojusznicza kazała rozwiązać niemiecką Sicherheitspolizei, a w jej miejsce powołano polsko-niemiecką policję plebiscytową. Wtedy przywódcy powstańczy kazali wstrzymać walki zbrojne. Po przeprowadzeniu plebiscytu 20 marca 1921 roku, który miał zadecydować o kwestii państwowej przynależności Ślązaków, a okazał się całkowitą porażką dla opcji polskiej, obie strony zaczęły przygotowywać się do kolejnych walk zbrojnych.
Przeczytaj też:
Na czele III powstania stanął tym razem sam Wojciech Korfanty. 2 maja 1921 roku ogłosił strajk generalny, a w nocy rozpoczęły się walki powstańcze. III powstanie śląskie było najlepiej przygotowane i najcięższe. Krwawe walki trwały dwa miesiące i zginęło w nich prawie półtora tysiąca powstańców. Najcięższa bitwa rozegrała się pod Górą św. Anny.
12 października 1921 roku Liga Narodów podjęła uchwałę o podziale Górnego Śląska. W granicach II Rzeczypospolitej znalazło się 2/3 prowincji Śląska, w tym najbardziej uprzemysłowione tereny. To przekreślało wyniki plebiscytu, jednak nie kończyło konfliktów narodowościowych i dramatu podziału śląskich rodzin.
Aleksandra Pietryga
