Marzył o życiu pustelniczym
Urodził się w roku 329 lub 330 w pobliżu Nazjanzu, gdzie pobierał pierwsze nauki. Studia średnie odbył w Cezarei Kapadockiej, a następnie udał się na studia wyższe retoryki do Cezarei Palestyńskiej. Tam zapoznał się z nauką Orygenesa, stając się odtąd jego wielbicielem.
Około roku 352 wyruszył do Aleksandrii, gdzie metropolitą był wówczas sławny św. Atanazy Wielki. W Wielkanoc, mając ok. 22 lat, przyjął chrzest. W uroczystość Bożego Narodzenia z rąk swojego ojca, również Grzegorza, otrzymał święcenia kapłańskie i odtąd pomagał mu w duszpasterstwie i w zarządzaniu diecezją.
Mówi o. Stanisław Tasiemski, dominikanin.
Po wkroczeniu cesarza Teodozego I Wielkiego do Konstantynopola Grzegorza powołano na metropolitę Konstantynopola. Od maja do lipca 381 roku odbywał się tam sobór powszechny. Przewodniczył mu Melecjusz, biskup Antiochii, a po jego nagłej śmierci - Grzegorz. Na soborze tym metropolitom Konstantynopola, Aleksandrii, Antiochii i Jerozolimy przyznano tytuł patriarchów. Grzegorz był więc pierwszym patriarchą Konstantynopola. Wkrótce jednak zrzekł się tej godności i udał się do Karbali, gdzie oddał się wyłącznie kontemplacji i pracy pisarskiej.
Zmarł w roku 389 lub 390. Cesarz Konstantyn II sprowadził jego relikwie do Konstantynopola, gdzie umieścił je w kościele Dwunastu Apostołów. Obecnie ich część znajduje się w Rzymie, w bazylice św. Piotra.
W ikonografii św. Grzegorz ukazywany jest jako biskup rytu bizantyjskiego lub w pontyfikalnych szatach rytu rzymskiego. Czasami u jego stóp widzimy Lucyfera - symbol herezji. Jego atrybutami są: anioł, księga Ewangelii, paliusz.
