Wyzwanie po ŚDM: By parafie dalej tętniły życiem

Bp Artur Miziński, sekretarz Konferencji Episkopatu Polski i były przewodniczący Komitetu Organizacyjnego ds. Wizyty Ojca Świętego Franciszka w Polsce i ŚDM, przypomniał że wprawdzie Światowe Dni Młodzieży zakończyły się, „ale to nie znaczy, że ma się zakończyć to wszystko, co tam się dokonało”. - Wręcz przeciwnie, ma trwać i być obecne w naszym życiu, szczególnie w życiu młodych z całego świata, którzy na różny sposób mogli uczestniczyć w tym wydarzeniu – podkreślił.

Zaznaczył, że podsumowanie ŚDM w postaci badania jest punktem wyjścia dla kolejnych działań Kościoła w Polsce, co przyczyni się do jeszcze większego zaangażowania duszpasterskiego i wykorzystania owoców Światowych Dni Młodzieży.

Dr Mateusz Werner, Zastępca Dyrektora ds. Badań i Strategii Kultury Narodowego Centrum Kultury zaznaczył, że badania przeprowadzone wspólnie przez NCK i ISKK były okazją do poznania motywacji kierujących w życiu młodymi ludźmi, ich tożsamość, preferencje dotyczące różnych sfer życia i samoświadomość.

Głównym celem badania była charakterystyka odbioru Światowych Dni Młodzieży w Krakowie oraz wskazanie kulturowo-religijnych motywacji uczestników tego wydarzenia. W badaniu wykorzystano ilościowe i jakościowe metody badawcze. Analiza zbiorowości uczestników ŚDM miała też na celu poznanie skali uczestnictwa polskiej młodzieży w poprzedzających wyjazd do Krakowa tzw. Dniach w Diecezjach oraz już w samym spotkaniu z papieżem na miejscu.

Dr Werner przedstawił niektóre wnioski z badania, w tym na relacje między tożsamością religijną a tożsamością kulturową uczestników ŚDM. Ponad 90 proc. respondentów wskazało, że katolicyzm jest bardzo ważną częścią polskiej kultury. Podkreślił, że zatem trudno sobie wyobrazić, by polska kultura mogła funkcjonować bez wkładu duchowości katolickiej oraz myśli religijnej inspirowanej wartościami chrześcijańskimi.

„Niby wszyscy to wiemy, ale tu mamy do czynienia z empirycznym potwierdzeniem w badaniach jakościowych” – dodał wicedyrektor NCK.

Ciekawe okazało się zadane uczestnikom ŚDM pytanie, czy ich zdaniem katolicyzm powinien odgrywać większą rolę w polskiej kulturze. Odpowiedź twierdzącą wyraziło ponad 60 proc. respondentów.

Inny fragment badania dotyczył – jak powiedział dr Werner - zjawiska „ekskluzywizmu katolickiego”: czy dobrym Polakiem może być tylko katolik? Tę zależność potwierdziło jedynie 14 proc. badanych.

„Relacja między katolickością a zachowaniem moralnym lepiej się tłumaczy niż przełożenie katolickości na specyficznie polski rys kultury” – wyjaśnił dr Werner. Dodał też, że kryterium „bycia dobrym Polakiem” pokrywa się z kryterium „bycia dobrym człowiekiem”.

W pytaniach pogłębionych respondenci przyznawali, że dobrym Polakiem może być także wyznawca protestantyzmu, czy muzułmanin, w tym potomek Tatarów osiadłych od setek lat na ziemiach polskich.

Dr Werner odniósł się też do innego fragmentu raportu, w którym mowa jest o opiniach o Polsce jako gospodarzu ŚDM, jakie pojawiły się w zagranicznych mediach w czasie wydarzenia.

Okazało się, że zdecydowanie największe zainteresowanie ŚDM wzbudziły w prasie francuskiej i niemieckiej. Społeczno-polityczny obraz Polski zarysowany w zagranicznych mediach był bardzo jednorodny. Zdecydowanie najczęściej przedstawiano Polskę jako kraj niechętny przyjmowaniu uchodźców (najwięcej opisów) i konserwatywny. Czternaście opisów dotyczyło Polski jako „kraju bardzo katolickiego”, ale też kraju gościnnego i wciąż bardziej związanego z dziedzictwem Jana Pawła II niż z obecnym papieżem Franciszkiem.

Z kolei Polska jako organizator Światowych Dni Młodzieży została przedstawiona w pozytywnym świetle – powiedział Mateusz Werner. Dodał, że właściwie nie odnotowano jednoznacznie negatywnych opinii o naszym kraju, a pozytywnie oceniono zwłaszcza bezpieczeństwo wydarzenia, co było istotne w kontekście poprzedzających ŚDM obaw na temat zagrożenia atakami terrorystycznymi.

Prasa francuska i niemiecka odmiennie zinterpretowały natomiast kwestię frekwencji na Światowych Dniach Młodzieży. Ta pierwsza potraktowała liczbę zarejestrowanych pielgrzymów jako sukces, ta druga uznała, że należało się spodziewać większej ich liczby w Polsce.

Ks. dr Wojciech Sadłoń, dyrektor Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego, zajął się omówieniem metodologii badania. Większość opinii uczestników ŚDM można było poznać dzięki internetowej ankiecie wysłanej za pośrednictwem maila. Oprócz tego zastosowano formę osobistego wywiadu z uczestnikami i wolontariuszami oraz badania prasy zagranicznej.