Rok papieża Franciszka: rewolucja czy reforma?

Nieliczne podróże

W pierwszym roku swego pontyfikatu Franciszek odbył zaledwie jedną podróż zagraniczną, planowaną zresztą jeszcze za pontyfikatu Benedykta XVI - do Brazylii, na obchody Światowego Dnia Młodzieży w Rio de Janeiro. Na plaży Copacabana w Rio de Janeiro zgromadziło się tam wokół niego ponad 3 mln ludzi. W 2014 r. planowana jest pielgrzymka do Ziemi Świętej (24-26 maja) i wyjazd na Azjatycki Dzień Młodzieży do Korei Południowej (14-18 sierpnia). W 2015 r. biskup Rzymu spodziewany jest w USA (Światowe Spotkanie Rodzin w Filadelfii), a w 2016 r. na Filipinach (Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny w Cebu), Polsce (Światowy Dzień Młodzieży w Krakowie) i w rodzinnej Argentynie.

Symboliczny wydźwięk miała pierwsza podróż papieża we Włoszech: na wyspę Lampedusa, gdzie chciał on pomodlić się za afrykańskich imigrantów, ginących podczas przeprawy przez Morze Śródziemne do Europy. Pojechał też do Cagliari na Sardynii i pielgrzymował do Asyżu.

Encyklika i adhortacja

Franciszek publikuje też niewiele oficjalnych i obszernych dokumentów. Światło dzienne ujrzała, jak dotychczas, jedna encyklika i jedna adhortacja apostolska. Co ciekawe, encyklika „Lumen fidei” (Światło wiary) była przygotowana jeszcze przez Benedykta XVI i pomyślana jako zamknięcie tryptyku encyklik o wierze, nadziei („Spe salvi”) i miłości („Deus caritas est”). Jego następca przejął gotowy już szkic i go uzupełnił. Powstała w ten sposób encyklika pisana „na cztery ręce”. Omawia ona zjawisko wiary, opisując czym ona jest, wskazuje na obowiązek jej przekazywania w Kościele i przez Kościół, a także ukazuje w jaki sposób wiara przyczynia się do budowania relacji społecznych, rodzinnych i jaką rolę pełni w tak szczególnych sytuacjach jak choroba czy cierpienie.

Z kolei adhortacja „Evangelii gaudium” (Radość Ewangelii) stanowi podsumowanie zgromadzenia zwyczajnego Synodu Biskupów nt. nowej ewangelizacji, jakie odbyło się w 2012 r. Zarazem jest to dokument programowy pontyfikatu Franciszka, o czym pisze w niej sam papież. „Marzę o wyborze misyjnym zdolnym przemienić wszystko, aby zwyczaje, style, rozkład zajęć, język i wszystkie struktury kościelne stały się odpowiednim kanałem bardziej do ewangelizowania dzisiejszego świata niż do zachowania stanu rzeczy” - wyznaje Franciszek. Kościół ma być w „permanentnym stanie misji”. Wymaga to rezygnacji z wygodnego przekonania, że „zawsze się tak robiło”. Za każdym bowiem razem, „gdy staramy się powrócić do źródeł i odzyskać pierwotną świeżość Ewangelii, pojawiają się nowe drogi, twórcze metody, inne formy wyrazu, bardziej wymowne znaki, słowa zawierające nowy sens dla dzisiejszego świata”. Franciszek postuluje, by od ołtarza mówiło się bardziej o łasce niż o prawie, bardziej o Jezusie niż o Kościele, bardziej o słowie Bożym niż o papieżu... Chodzi mu o wyrażanie niezmiennych prawd w sposób pozwalający przylgnąć do nich sercem. Wszelkie struktury kościelne mają stać się bardziej misyjne. Dlatego papież zachęca je „do wejścia w zdecydowany proces rozeznania, oczyszczenia i reformy”. Także papiestwo i centralne struktury Kościoła powszechnego są wezwane do tego nawrócenia. Franciszek ponawia więc prośbę bł. Jana Pawła II o pomoc w znalezieniu nowego sposobu sprawowania prymatu.

Zakończenie Roku Wiary

Franciszek dokończył obchody Roku Wiary (2012/2013). Po Roku św. Pawła (2008/2009) i Roku Kapłańskim (2009/2010) był on trzecią tego typu inicjatywą Benedykta XVI. Przez 13 miesięcy ponad 8,5 mln katolików z całego świata pielgrzymowało z tej okazji do Rzymu. Na obchody Roku Wiary złożyło się szereg spotkań m.in. z seminarzystami, młodzieżą, ruchami kościelnymi i stowarzyszeniami, rodzinami oraz liturgii, pielgrzymek, kongresów, koncertów, wystaw. Według zamierzeń Benedykta XVI, Rok Wiary miał być okazją do autentycznego i nowego nawrócenia do Chrystusa oraz zaangażowania misyjnego na rzecz nowej ewangelizacji. Miał rozbudzić w wierzących dążenie do osobistego spotkania z Chrystusem oraz do wyznawania wiary w jej pełni, z ufnością i nadzieją. Na jego zakończenie 24 listopada 2013 r. po raz pierwszy publicznie zostały wystawione relikwie św. Piotra. - Jezus stoi w centrum historii - mówił papież podczas Mszy św. na placu św. Piotra.

Sam podjął podobną inicjatywę, zapowiadając Rok Życia Konsekrowanego (2014/2015).