Komercjalizacja świąt przeszkadza

Badania przeprowadził CBOS 5–12 grudnia na liczącej 910 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.

Obecnie trzem czwartym Polaków (72 proc.) przeszkadza komercjalizacja świąt Bożego Narodzenia, a dwie trzecie (65 proc.) uważa, że atmosfera ta utrzymywana jest zbyt długo, przez co same święta przestają być czasem wyjątkowym. Ponad połowa badanych docenia jednak fakt, że kreowany przez handlowców już od listopada nastrój ożywia szare listopadowe i grudniowe dni (59 proc.) i nieco mniej uważa, że przypomina on ludziom o potrzebie poczynienia odpowiednich przygotowań (48 proc.).

Polacy spędzają święta Bożego Narodzenia w sposób bardzo tradycyjny. Są to przede wszystkim święta rodzinne. Zdecydowana większość przynajmniej wieczór wigilijny zamierza spędzić w domu (73 proc.), a badani planujący spędzić go poza domem udają się do rodziny lub znajomych w okolicy (19 proc.) bądź w innej miejscowości (6 proc.). Tylko jeden na stu badanych (1 proc.) jeszcze nie wie, gdzie spędzi ten wieczór. Tyle samo osób (1 proc.) deklaruje, że nie ma zwyczaju obchodzenia Wigilii.

Niezmiennie w niemal wszystkich polskich rodzinach kultywowane są zwyczaje dzielenia się opłatkiem, wzajemnego składania sobie życzeń i spożywania wigilijnych potraw (po 98 proc.). W zdecydowanej większości przestrzega się także zwyczajów ubierania choinki (94 proc.), przygotowywania dodatkowego nakrycia na stole dla niespodziewanego gościa (91 proc.), zachowuje się w Wigilię post (89 proc.), odwiedza się krewnych oraz znajomych i składa im życzenia (89 proc.) oraz przygotowuje się prezenty pod choinkę (86 proc.). Ponadto w większości polskich domów śpiewa się kolędy (78 proc.), wkłada pod obrus siano (76 proc.), czeka z rozpoczęciem kolacji na pierwszą gwiazdkę (73 proc.), na wieczerzę wigilijną przygotowuje się zwyczajową liczbę potraw (68 proc.), a przed jej rozpoczęciem odmawia się modlitwę lub odczytuje fragment Pisma Świętego (66 proc.). Większość Polaków deklaruje, że w ich rodzinach jest zachowywany zwyczaj uczestniczenia w pasterce (70 proc.), odwiedzania grobów bliskich osób (68 proc.) i wysyłania kartek świątecznych (61 proc.).

W domach ponad dwóch piątych badanych wywiesza się świąteczne wianki (44 proc.) oraz dzieli opłatkiem ze zwierzętami (40 proc.). Co trzeci ankietowany przyznaje, że jego rodzina zaprasza na Wigilię osobę samotną lub ubogą (33 proc.), a co piąty (20 proc.) deklaruje, że tego dnia ktoś przebiera się za świętego Mikołaja, żeby rozdać prezenty.

Badane od końca lat 90. trendy wskazują na przywiązanie Polaków do świątecznych zwyczajów – zauważa się bardzo niewiele zmian pod względem popularności poszczególnych tradycji. Wyjątki stanowią powoli spadająca liczba badanych deklarujących kultywowanie w swoich rodzinach zwyczaju uczestnictwa w pasterce - Mszy św. o północy w Wigilię i zdecydowanie tracący na popularności zwyczaj wysyłania kartek świątecznych.

W tym roku CBOS odnotował również znaczący spadek liczby badanych deklarujących przywiązanie do tradycyjnej liczby potraw na wigilijnym stole. Jednocześnie upowszechnia się tradycja wkładania siana pod obrus i odwiedzania grobów bliskich osób.