"Papusza" od piątku w kinach

Papusza, czyli Bronisława Wajs (ur. 1908 lub 1910, zm. 1987), przez czterdzieści lat mieszkała w taborze, wiodąc wędrowne życie. Jej losy okazały się dramatyczne. W 1949 r. do taboru dotarł poeta Jerzy Ficowski. Zainteresował się poetyckimi improwizacjami Cyganki, pisanymi w języku romskim. Za jego namową Papusza zaczęła spisywać swoje wiersze. Ficowski tłumaczył je z romskiego na polski.

Pod wpływem Ficowskiego Papusza zaniechała koczowniczego trybu życia i poświęciła się literaturze. Opisywała m.in. dzieje i obyczaje Cyganów. W efekcie, oskarżona o zdradę tajemnic, została wykluczona z cygańskiej społeczności.

W filmie Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauzego rolę Papuszy zagrała Jowita Budnik, która z parą reżyserów współpracowała wcześniej przy realizacji "Placu Zbawiciela" (2006). Bohaterowie "Papuszy" mówią w językach polskim i romskim. Przygotowując się do nowej roli, Budnik przez dziesięć miesięcy uczyła się więc języka romskiego. Jako Ficowski partneruje jej na ekranie Antoni Pawlicki. W męża Papuszy, Dionizego Wajsa, wcielił się Zbigniew Waleryś.

W obsadzie filmu jest wielu aktorów-amatorów, wywodzących się ze społeczności polskich Romów. Aktorzy ci zostali wyłonieni podczas castingów w różnych rejonach Polski - opowiadała PAP Jowita Budnik. "Pochodzą między innymi z Olsztyna, Ełku" - wymieniała aktorka. Praca na planie "Papuszy" nie była dla niej pierwszą okazją do kontaktu ze społecznością Romów. "Moja mama jest wielbicielką kultury romskiej. W miejscu, gdzie się wychowywała, w okolicach Suwałk, było dużo Cyganów. Oni zawsze mamę fascynowali. Razem jeździłyśmy na festiwale kultury romskiej, poznałyśmy wielu Cyganów. Znałam poezję Papuszy przed realizacją tego filmu" - wspominała Budnik.

Zdjęcia do "Papuszy", których autorami są Krzysztof Ptak i Wojciech Staroń, kręcono na Warmii, Dolnym Śląsku, w Nowym Sączu i Warszawie - w okresie od lutego do listopada 2012 roku. Muzykę do filmu skomponował Jan Kanty Pawluśkiewicz.