Papież przyjął metropolitę Hilariona

Na Wielkanoc 2000 r. metropolita Cyryl obdarzył go godnością ihumena, a na Boże narodzenie 2002 – archimandryty (wysokie tytuły w prawosławnej hierarchii zakonnej). Wkrótce potem, na mocy decyzji Świętego Synodu RKP z 26-27 grudnia 2001 został mianowany biskupem kerczeńskim, wikariuszem eparchii (diecezji) suroskiej na terenie Wielkiej Brytanii. Sakrę biskup-elekt przyjął 14 stycznia 2002 r. w moskiewskiej świątyni Chrystusa Zbawiciela z rąk patriarchy Aleksego II i 10 innych hierarchów.

Ale pobyt na Wyspach Brytyjskich nie trwał długo, gdyż działalność nowego biskupa – wychowanka Patriarchatu Moskiewskiego – niezbyt odpowiadała tamtejszym, przyzwyczajonym do innych porządków, bardziej liberalnym diecezjanom. W efekcie władyka wrócił do kraju, ale wkrótce otrzymał nowe zadanie: 17 lipca 2002 mianowano go biskupem podolskim, wikariuszem eparchii moskiewskiej, stałym przedstawicielem Patriarchatu Moskiewskiego przy europejskich organizacjach międzynarodowych w Brukseli. W niespełna rok później, 7 maja 2003 doszła do tego jeszcze jedna nominacja – na biskupa wiedeńskiego i austriackiego i przez pewien czas także na zarządzającego eparchią budapeszteńską i węgierską. Odtąd przez prawie 6 lat bp Hilarion dzielił swój czas między Wiedeń, Brukselę, Budapeszt i Moskwę.

Nowa, zasadnicza zmiana w jego życiu nastąpiła z chwilą, gdy dotychczasowy szef OWCS, metropolita Cyryl został wybrany 27 stycznia 2009 patriarchą moskiewskim i Wszechrusi a 1 lutego objął swój urząd. Ustąpił wówczas ze stanowiska przewodniczącego Wydziału, a na swoje miejsce zaproponował właśnie młodego, dynamicznego biskupa Hilariona. 31 marca 2009 stanął on oficjalnie na czele OWCS i wkrótce potem – 20 kwietnia został wyniesiony do godności arcybiskupa, a 1 lutego 2010, podczas obchodów pierwszej rocznicy intronizacji patriarchy Cyryla – „biorąc pod uwagę gorliwe służenie Kościołowi Bożemu i w związku z mianowaniem go przewodniczącym OWCS i stałym członkiem Świętego Synodu” – otrzymał godność metropolity (wołokołamskiego). Oznacza to, że odtąd może on nosić biały kłobuk (a nie czarny, jak arcybiskupi i biskupi).

Równolegle do postępów na płaszczyźnie hierarchicznej Hilarion – jako mnich, biskup i metropolita – mógł się też pochwalić osiągnięciami w dziedzinie naukowej i twórczej. Jest doktorem teologii, ma na swoim koncie ponad 500 większych i mniejszych prac: książek, wykładów, artykułów w prasie naukowej i popularnej, przy czym ich zakres tematyczny jest bardzo szeroki. Są to opracowania nt. duchowości, świętych, ojców Kościoła, współczesnego prawosławia w Rosji i na świecie – w większości po rosyjsku, ale także w innych językach: angielskim, francuskim, włoskim, niemieckim, a nawet greckim, zarówno tłumaczenia, jak i pisane w oryginale w językach obcych. Władyka zna bowiem kilka języków, łącznie z klasycznymi: greką i syryjskim.

Jest także rektorem Aspirantury i Doktorantury Ogólnokościelnej św. Cyryla i Metodego, utworzonej w marcu 2009 przez Patriarchat Moskiewski w celu podwyższania poziomu wykształcenia oraz kwalifikacji specjalnych w zakresie zarządzania i kościelnych kadr dyplomatycznych.

Hilarion jest również zaangażowany w działalność ekumeniczną: wchodzi w skład Komitetów – Wykonawczego i Naczelnego Światowej Rady Kościołów oraz Prezydium Komisji „Wiara i Ustrój” tej organizacji. Jest ponadto członkiem szeregu międzynarodowych komisji ds. dialogu teologicznego światowego prawosławia z innymi Kościołami i wspólnotami wyznaniowymi: z Kościołem katolickim, ze Światowym Aliansem Kościołów Reformowanych oraz Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego z Kościołami luterańskimi Finlandii i Niemiec. Jest też członkiem zespołów redakcyjnych szeregu pism teologicznych i kościelnych w Rosji i za granicą (Paryż, Barcelona).

Oddzielnym aspektem działalności obecnego gościa Episkopatu Polski jest jego twórczość muzyczna. Skomponował kilkanaście utworów, głównie o charakterze sakralnym, np. „Liturgię boską”, „Całonocne czuwanie” na chór a cappella i „Pasję według Mateusza” na solo, chór i orkiestrę. Ten ostatni utwór był w ostatnich latach kilkakrotnie wykonywany w Rosji i za granicą, m.in. w Wiedniu i Australii.

Metropolita Hilarion ma też liczne odznaczenia – kościelne i cywilne, rosyjskie i zagraniczne. Są to m.in. patriarsze dyplomy honorowe (w latach 1996 i 1999), medal „Za męstwo i ofiarność” Republiki Litewskiej (1992), Medal św. Księcia Ostrogskiego, przyznany mu przez Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny w 2003, srebrny order św. Innocentego Kościoła Prawosławnego Ameryki (2009).