90 świętych papieży

Dotychczas chwały ołtarzy dostąpiło 90 spośród 266 papieży, czyli prawie dokładnie jedna trzecia tej liczby. Zanim Kościół wypracował obowiązujące obecnie zasady ogłaszania błogosławionych i świętych, istniały pewne zwyczaje lokalne i tradycje, wedle których np. pierwszych ponad 50 biskupów Rzymu było niejako „automatycznie” uznawanych za świętych. Świętymi są wszyscy kolejni papieże, począwszy od pierwszego – Piotra do Feliksa IV (526-30), z wyjątkiem Liberiusza (352-66) i Anastazego II (496-98), łącznie 52. Dodatkowo tradycja kościelna uznaje za męczenników wszystkich papieży, którzy zasiadali na Tronie Piotrowym do czasu wydania w 313 r. przez cesarza Konstantyna edyktu mediolańskiego, który kładł kres prześladowaniom chrześcijaństwa w Cesarstwie Rzymskim. Chociaż nie wszyscy biskupi Rzymu do tego czasu rzeczywiście zginęli za wiarę, to jednak uważa się ich za męczenników – w sumie 31 papieży, ostatnim był św. Euzebiusz (309), który kierował Kościołem zaledwie 4 miesiące i zmarł na wygnaniu na Sycylii.

Po tych pierwszych papieżach, świętych niejako „z urzędu”, kolejnymi, wyniesionymi do chwały ołtarzy, byli św. Agapit (535-36) i jego bezpośredni następca – św. Sylweriusz (536-37). Później jednak odstępy między następnymi świętymi są już dłuższe. Do końca pierwszego tysiąclecia jeszcze 20 innych biskupów Rzymu dostąpiło tego zaszczytu, ostatnim był św. Hadrian III (884-85). Wśród świętych tego okresu znajdowały się tak wybitne jednostki, jak Grzegorz I Wielki (590-604), Marcin I (649-55) – papież-męczennik, uprowadzony z Rzymu na rozkaz cesarza wschodniego Konstansa, zamęczony w Chersonezie na Krymie i św. Mikołaj I Wielki (858-67).

W drugim tysiącleciu, gdy zaczęto wypracowywać coraz bardziej rygorystyczne i sztywne zasady ogłaszania świętości, a w XVII w. wprowadzono obowiązujące do dzisiaj dwa szczeble w tej procedurze: beatyfikację i kanonizację, liczba papieży wyniesionych na ołtarze znacznie zmalała. Pierwszym biskupem Rzymu, ogłoszonym świętym w II tysiącleciu, był Leon IX (1049-54), po nim Grzegorz VII (1073-85), ale na następnego, obdarzonego tym tytułem, trzeba było czekać do końca XIII w.: został nim Celestyn V (1294) – nawiasem mówiąc, pierwszy i do czasu decyzji Benedykta XVI z lutego br., jedyny papież, który ustąpił z urzędu. Do końca minionego tysiąclecia kanonizowano ponadto jeszcze dwóch papieży: Piusa V (1566-72), wielkiego reformatora Kurii Rzymskiej i głównego realizatora Soboru Trydenckiego i Piusa X (1903-14), apostoła Eucharystii i gorącego obrońcę czystości wiary.

W tym czasie było jeszcze kilku innych pontifeksów, uznanych za świętych, ale bez przeprowadzenia odpowiednich obrzędów formalnych, toteż dzisiaj uważa się ich za błogosławionych. Są to: Wiktor III (1086-87), Urban II (1088-99), Eugeniusz III (1145-53), Grzegorz X (1271-76), Innocenty V (1276), Benedykt XI (1303-04), Urban V (1362-70), Innocenty XI (1676-89).

W XX wieku świętym został ogłoszony Pius X (1903-14), a błogosławionymi: Pius IX (1846-78) i Jan XXIII (1958-63). Dwie ostatnie beatyfikacje były dziełem Jana Pawła II, który dokonał ich 3 września 2000, a następnie sam został wyniesiony na ołtarze, ale już w wieku XXI – 1 maja 2011.

Oto pełny wykaz świętych i błogosławionych papieży:



1. św. Piotr (30/37-64/67)
2. św. Linus (64?-76?)
3. św. Anaklet (Klet; 76?-88?)
4. św. Klemens I (88?-97?)
5. św. Ewaryst (97?-105?)
6. św. Aleksander I (105?-115?)
7. św. Sykstus I (115?-125?)
8. św. Telesfor (125?-136?)
9. św. Hygin (136?-140?)
10. św. Pius I (140?-155?)
11. św. Anicet (155?-166?)
12. św. Soter (166?-175?)
13. św. Eleuter (175?-189?)
14. św. Wiktor I (189-199)
15. św. Zefiryn (199-217)
16. św. Kalikst I (217-22)
17. św. Urban I (222-30)
18. św. Poncjan (230-35)
19. św. Anter (235-36)
20. św. Fabian (236-50)
21. św. Korneliusz (251-53)
22. św. Lucjusz I (253-54)
23. św. Stefan I (254-57)
24. św. Sykstus II (257-58)
25. św. Dionizy (259-68)
26. św. Feliks I (269-74)
27. św. Eutychian (275-83)
28. św. Gajus (283-96)
29. św. Marcelin (296-304)
30. św. Marceli I (308-09)
31. św. Euzebiusz (309)
32. św. Milcjades (311-14)
33. św. Sylwester I (314-35)
34. św. Marek (336)
35. św. Juliusz I (337-52)
36. św. Damazy I (366-84)
37. św. Syrycjusz I (384-99)
38. św. Anastazy I (399-401)
39. św. Innocenty I (401-17)
40. św. Zozym (417-18)
41. św. Bonifacy I (418-22)
42. św. Celestyn I (422-32)
43. św. Sykstus III (432-40)
44. św. Leon I Wielki (440-61)
45. św. Hilary (461-68)
46. św. Symplicjusz (468-83)
47. św. Feliks III (483-92)
48. św. Gelazy I (492-96)
49. św. Symmach (498-514)
50. św. Hormizdas (514-23)
51. św. Jan I (423-26)
52. św. Feliks IV (526-30)
53. św. Agapit (535-36)
54. św. Sylweriusz (536-37)
55. św. Grzegorz I Wielki (590-604)
56. św. Bonifacy III (607-08)
57. św. Adeodat I (Deusdedit; 615-18)
58. św. Marcin I Wielki (649-55)
59. św. Eugeniusz I (654-57)
60. św. Witalian (657-72)
61. św. Adeodat II (672-76)
62. św. Agaton (678-81)
63. św. Leon II (682-83)
64. św. Benedykt II (684-85)
65. św. Sergiusz I (687-701)
66. św. Grzegorz II (715-31)
67. św. Grzegorz III (715-31)
68. św. Zachariasz (741-52)
69. św. Paweł I (757-67)
70. św. Leon III (795-816)
71. św. Paschalis I (817-24)
72. św. Leon IV (847-55)
73. św. Mikołaj I Wielki (858-67)
74. św. Hadrian III (884-85)
75. św. Leon IX (1049-54)
76. św. Grzegorz VII (1073-85)
77. bł. Wiktor III (1086-87)
78. bł. Urban II (1088-99)
79. bł. Eugeniusz III (1145-53)
80. bł. Grzegorz X 91271-76)
81. bł. Innocenty V (1276-77)
82. św. Celestyn V (1294)
83. bł. Benedykt XI (1303-04)
84. bł. Urban V (1362-70)
85. św. Pius V (1566-72)
86. bł. Innocenty XI (1676-89)
87. bł. Pius IX (1846-78)
88. św. Pius X (1903-14)
89. bł. Jan XXIII (1958-63)
90. bł. Jan Paweł II (1978-2005)

Ponadto tytuł świętego nosi antypapież Hipolit (217-35), wybrany niezgodnie z zasadami wyboru papieży, wypędzony później z Rzymu wraz z legalnym papieżem św. Poncjanem na Sardynię; przed śmiercią pojednał się z Kościołem.