Finansowanie Kościołów w Europie

3.4. Litwa

a. Nie ma ogólnego finansowania wspólnot wyznaniowych przez państwo. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku zabrana wcześniej własność wspólnot wyznaniowych została zwrócona zgodnie z rozmaitymi zasadami, ustanowiono również relacje finansowe między państwem a wspólnotami wyznaniowymi.

b. Niektóre przywileje, jakimi cieszą się tradycyjne wspólnoty wyznaniowe, są zapisane w konstytucji. Określenie wspólnoty wyznaniowej jako „Kościoła tradycyjnego” oznacza uznanie jej przez państwo. Kościoły tradycyjne mogą otrzymywać prawa, jakich nie mają inne wspólnoty wyznaniowe.
Głównym obszarem, w którym państwo udziela Kościołom wsparcia, jest edukacja.

Placówki oświatowe Kościołów (wspólnot) tradycyjnych i stowarzyszeń wyznaniowych, prowadzące nauczanie zgodnie z państwowym standardem, są finansowane i utrzymywane przez państwo. Wszystkie szkoły ogólnokształcące wspólnot tradycyjnych mogą być finansowane i wspierane przez rząd lub przez instytucję upoważnioną przez rząd w formie przydzielenia im takiej samej kwoty z budżetu jak ta, którą otrzymują porównywalne placówki państwowe. Poziom dotacji jest określony przez wydatki ponoszone na jedno dziecko lub jednego ucznia w takiej samej oświatowej placówce państwowej.

Prywatne szkoły wyznaniowe innych wspólnot i stowarzyszeń wyznaniowych, oferujące edukację wymaganą przez państwo, mogą także otrzymywać wsparcie finansowe i inne z budżetu krajowego oraz z budżetów gminnych.

Wszystkie wspólnoty, stowarzyszenia i ośrodki wyznaniowe są zwolnione z podatku z tytułu otrzymanych składek. Zgodnie ze stosowną ustawą, dochód ze sprzedaży własności pozyskanej ze środków dobroczynnych jest nieopodatkowany, jeśli zostanie przeznaczony na budowę, naprawę lub odrestaurowanie obiektów modlitwy, działalność charytatywną, kulturalną i oświatową. Dochody duchownych, osób asystujących przy obrzędach religijnych i obsługi – pochodzące z funduszy, których podstawą są darowizny na cel dobroczynny – nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od dochodów osobistych, z wyjątkiem osób wykonujących prace budowlane, remontowe i konserwacyjne.

Darowizny na cele dobroczynne i na wsparcie projektów rozwoju religijnego są zwolnione od opodatkowania.

Przedmioty służące sprawowaniu kultu religijnego i literatura religijna wwożone na Litwę z upoważnienia wspólnot wyznaniowych mających osobowość prawną nie podlegają ocleniu.

Przedsiębiorstwa lub organizacje utworzone przez wspólnoty wyznaniowe podlegają opodatkowaniu zgodnie z przepisami regulującymi działalność gospodarczą przedsiębiorstw lub organizacji. Podatek dochodowy jest należny od wszelkich dochodów uzyskanych z działalności komercyjnej przez wspólnotę wyznaniową. Kiedy wspólnota wyznaniowa sprzedaje nieruchomość otrzymaną w ramach restytucji mienia, musi zapłacić podatek od zysku, stanowiącego kwotę obliczoną jako suma przychodów ze sprzedaży minus wartość nieruchomości w momencie restytucji.

Wspólnoty wyznaniowe są zwolnione z podatku od nieruchomości wtedy, kiedy wykorzystują swoje budynki i obiekty wyłącznie na cele kultu religijnego lub do produkcji przedmiotów służących sprawowaniu kultu religijnego.

Większość wymienionych wyżej podatków nie jest nakładana na Kościół katolicki. Umowa między Stolicą Apostolską a Litwą o prawnych aspektach stosunków między Kościołem katolickim a państwem stwierdza, że własność osób prawnych utworzonych zgodnie z prawem kanonicznym, wykorzystywana w celach duszpasterskich, dobroczynnych, społecznych, edukacyjnych i kulturalnych (w tym przychody z działalności komercyjnej), nie podlega podatkom państwowym.

Usługi świadczone przez tradycyjne wspólnoty wyznaniowe nie podlegają podatkowi od towarów i usług, pod warunkiem jednak, że są finansowane z darowizn.

Wszystkie wspólnoty wyznaniowe mające osobowość prawną mogą otrzymać wsparcie ze strony państwa na działalność kulturalną, edukacyjną i dobroczynną. Prawo umożliwia państwu udzielanie wsparcia, ale nie nakłada na nie takiego obowiązku. Alokacje z budżetu państwa są także przeznaczane na restaurowanie kościołów, działalność charytatywną wspólnoty i na utrzymanie seminariów.

Duchowieństwo tradycyjnych i uznanych przez państwo wspólnot wyznaniowych oraz zakonnicy pracujący w klasztorach podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i zdrowotnemu. Wszystkie składki są opłacane przez państwo.

c. Zróżnicowane relacje finansowe państwa z różnymi wspólnotami wyznaniowymi stale uświadamiają społeczeństwu, że państwo nie chroni dostatecznie równości wszystkich grup religijnych.