Finansowanie Kościołów w Europie
W całej Europie istnieją ogólne możliwości finansowania ze środków publicznych działalności religijnej, tak samo jak finansuje się wszelką działalność na rzecz społeczeństwa, która przyczynia się do pomnażania dobra publicznego.
3.2. Holandia
a. Nie ma ogólnego wsparcia ze strony państwa dla wspólnot wyznaniowych. Istniejące wcześniej finansowanie państwowe, wprowadzone w czasach Napoleona, zostało zniesione w 1983 roku, kiedy rząd spłacił swoje wcześniejsze zobowiązania.
b. Finansowe wsparcie państwa dla wspólnot wyznaniowych jest dopuszczalne w szczególnych okolicznościach . Istnieje możliwość finansowania budynków dla mniejszości niechrześcijańskich. Czasami dokonuje się uzgodnień – rodzących także konsekwencje finansowe – przy okazji tworzenia miejskich projektów rewitalizacyjnych.
Wsparcie finansowe jest udzielane na rzecz konkretnych usług świadczonych przez Kościół, takich jak opieka duszpasterska w instytucjach wojskowych i zakładach karnych.
W innych instytucjach – szpitalach czy domach opieki dla osób starszych – specjalna opieka duszpasterska jest finansowana z ogólnych funduszy poszczególnych placówek.
Darowizny na rzecz wspólnot wyznaniowych i organizacji charytatywnych są zwolnione od opodatkowania.
Zabytkowe kościoły, tak jak inne zabytki, mają swój udział w dotacjach publicznych na remonty i utrzymanie. Subsydia te pokrywają jednak tylko część kosztów, wspólnoty wyznaniowe korzystające z takich zabytkowych obiektów muszą więc ponosić znaczne wydatki. Budynki używane głównie na cele kultu religijnego są zwolnione z podatku lokalnego.
Władze (lokalne) dotują wiele działań społecznych. Przy udzielaniu takich dotacji nie powinno się wykluczać działalności religijnej. Jeśli chodzi o kluczowe obszary działalności społecznej, na przykład opieka zdrowotna, instytucje wyznaniowe uczestniczą w nich na takich samych zasadach jak inne podmioty.
c. W debacie publicznej panuje ogólna zgoda co do tego, że wspieranie wspólnot wyznaniowych jest dozwolone, pod warunkiem jednak, że państwo nie faworyzuje jednej religii czy jednego wyznania kosztem innych. Debata publiczna koncentruje się na kwestiach imigracji, szczególnie w wymiarze islamu.
3.3. Wielka Brytania
a. Finansowe wsparcie państwa dla wspólnot wyznaniowych, w tym dla narodowego Kościoła anglikańskiego, jest bardzo ograniczone.
Narodowy (ustanowiony) Kościół anglikański nie był nigdy pozbawiony własności. Darowizny stanowią jego największe źródło dochodu, korzysta on także ze środków pochodzących z różnych historycznych fundacji.
b. Wspólnoty wyznaniowe wspólnie z innymi organizacjami charytatywnymi korzystają z pewnych przywilejów w zakresie zwolnień podatkowych. I chociaż nie są zwolnione z podatku od towarów i usług, to jednak w ostatnich latach rząd przyjął „Program grantów na rzecz zabytkowych miejsc kultu” (Listed Places of Worship Grant Scheme, LPW), który w gruncie rzeczy rekompensuje wydatki na poczet tego podatku, jakie są ponoszone przy remontach wielu kościołów uznanych za cenne ze względów historycznych lub architektonicznych. Niektóre darowizny przekazane przez osoby prywatne organizacjom charytatywnym skutkują także przekazaniem na rzecz takiej organizacji kwoty podatku zapłaconego od tej darowizny przez darczyńcę.
Państwo nie wypłaca duchownym pensji ani emerytur, nie ponosi również kosztów utrzymania i funkcjonowania kościołów. Prawo wymaga, aby duchowni Kościoła anglikańskiego udzielali ślubów i odprawiali pogrzeby – opłaty z tego tytułu są ustalone przez prawo, a ich zapłacenie jest obowiązkiem stron, nie zaś państwa.
Jedyny obszar finansowany przez państwo to utrzymanie budynków zabytkowych. W wypadku kościołów niesłużących celom kultu religijnego państwo może udzielać dotacji funduszowi powierniczemu Churches Conservation Trust na mocy ustawy o kościołach zbędnych i innych budynkach religijnych z 1969 roku. Za pośrednictwem urzędu ochrony zabytków (English Heritage) państwo udziela dotacji na remonty kościołów i katedr nadal służących wiernym. Wysokość państwowych dotacji pozostaje niewielka w porównaniu z wydatkami ponoszonymi z funduszy kościelnych.
Bezpośrednie wsparcie ze strony państwa jest udzielane kapelanom, którzy służą wsparciem duchowym osobom chorym, osadzonym w więzieniach i członkom sił zbrojnych oraz realizują inne, konkretnie określone zadania.
W systemie szkolnictwa istnieje kilka kategorii szkół, duża ich część to szkoły wyznaniowe. Rząd zapewnia finansowanie pensji pracowników i kosztów eksploatacji budynków w dużym stopniu także szkołom wyznaniowym.
c. Wysokie koszty ponoszone przez Kościół anglikański na utrzymanie zabytkowych budynków kościelnych stały się ostatnio przedmiotem publicznej debaty. W maju 2012 roku rząd zwiększył fundusze publiczne dostępne w ramach „Programu grantów na rzecz zabytkowych miejsc kultu”. Z programu mogą korzystać wszystkie wspólnoty wyznaniowe, ogromna większość zabytkowych kościołów to jednak świątynie anglikańskie. Wielokulturowość i dobre stosunki między różnymi wspólnotami wyznaniowymi mają także wpływ na debatę na temat finansowania szkół wyznaniowych.
