90-lecie istnienia „Gościa Niedzielnego” to kolejna okazja do refleksji nad tym, w jakim miejscu się znajdujemy, tym bardziej że w momencie świętowania jubileuszu jesteśmy od dwóch lat liderem w prestiżowym rankingu tygodników opinii w Polsce
Zobowiązuje nas nie tylko wielka tradycja jednego z najstarszych tygodników w naszym kraju. Nie znam innego pisma diecezjalnego na świecie, które miałoby podobny status w swoim państwie. Warto więc zastanowić się nad pytaniem, co złożyło się na ten sukces. Redaktor naczelny ks. Marek Gancarczyk, wykorzystując potencjał stworzony przez swego poprzednika ks. infułata Stanisława Tkocza, rozwinął i przekształcił „Gościa Niedzielnego” w nowoczesne czasopismo opinii, które nie tylko utrzymało tradycyjny krąg odbiorców, ale pozyskało nowych, także wśród młodszych czytelników. W tym czasie utrwalona została również solidna baza ekonomiczna tygodnika, oparta zarówno na przychodach ze sprzedaży, jak i dochodach z reklam. Dzięki temu przez ostatnie 10 lat wydawnictwo – pomimo licznych inwestycji – osiągało zysk ze swej działalności.
„Taki Gość!” jest kontynuacją książki zatytułowanej „Twój Gość. 85 lat »Gościa Niedzielnego«” wydanej w 2008 r. z okazji 85-lecia istnienia naszego tygodnika. Była ona opracowaniem historycznym, opisującym dzieje „Gościa” w kontekście czasów, w jakich tygodnik był wydawany. Koncepcja książki „Taki Gość!” jest inna. Nie jest to dzieło jednego autora, ale praca zespołowa, na którą złożyły się teksty wielu pracowników „Gościa”, którzy bez wahania odpowiedzieli na propozycję podzielenia się swoim doświadczeniem pracy w redakcji.
Zasadniczym celem publikacji jest próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, jak się zmieniliśmy w ciągu ostatnich 5 lat. Jak zmienił się zespół redakcyjny, czego doświadczał, jakie były kolejne etapy jego rozwoju, jak zmieniał się zewnętrzny wygląd „Gościa” i jakie stanowisko zajmowaliśmy wobec najważniejszych w tym okresie problemów. Opracowanie składa się z trzech części. Pierwsza, zatytułowana „Wobec nowych wyzwań”, jest w głównej mierze próbą opisania zmian, jakie w ostatnich latach zaszły w strukturach redakcyjnych „Gościa Niedzielnego”, z podkreśleniem rozwoju naszej obecności w internecie, co było jednym z najważniejszych wyzwań tego okresu i pozwoliło nam ugruntować obecność w tej przestrzeni, rozpoczętą w okresie wcześniejszym.
Obszerniej chcemy także zaprezentować rolę i znaczenie dodatków diecezjalnych dla tożsamości naszego pisma, przedstawiając ten problem z perspektywy zarówno redakcji katowickiej, jak i doświadczenia dziennikarzy pracujących w oddziałach lokalnych. Nie byłoby obecnej pozycji „Gościa” na polskim rynku prasowym bez zabiegów marketingowych oraz systematycznej pracy działów reklamy i promocji. Dlatego uznaliśmy, że także te działania zasługują na zaprezentowanie.
Kolejny blok tematyczny, pt. „Pisaliśmy o tym”, to autorska analiza zawartości naszych publikacji, mająca przypomnieć czytelnikowi, jakie stanowisko zajmowaliśmy wobec wielu ważnych problemów w Kościele, Polsce i na świecie oraz czym było ono podyktowane. Ta część zawiera refleksje o tematyce religijnej prezentowanej na łamach „Gościa”, o wybranych aspektach publicystyki na tematy międzynarodowe oraz krajowe ze wskazaniem na następujące zagadnienia: stosunek „Gościa” do rozliczenia komunizmu, stanowisko wobec kwestii restytucji mienia zagrabionego Kościołowi w czasach PRL, ocena ideologii genderowej, czyli najważniejszego nurtu współczesnej kultury, często znajdującego się w ostrej konfrontacji z chrześcijaństwem. Osobny rozdział poświęcony został katastrofie pod Smoleńskiem z 10 kwietnia 2010 r. Zdecydowały o tym niezwykła waga tego wydarzenia, a także fakt, że dyskusja na temat okoliczności katastrofy smoleńskiej, sposobu wyjaśnienia jej przyczyn oraz jej konsekwencji była i jest nadal niezwykle istotnym sporem ideowym, wokół którego ogniskują się różne emocje. Rozdział ten może być też odczytywany jako próba pokazania miejsca „Gościa Niedzielnego” w przestrzeni polskich mediów. Niewątpliwie bowiem ta debata angażowała w sposób wyjątkowy również uwagę mediów, zmuszając je do samookreślenia się w zakresie znacznie szerszym, aniżeli wynikało to jedynie z technicznych kwestii dotyczących badania przyczyn katastrofy. Przedstawione teksty nie są analizą prasoznawczą, posługującą się szczegółowymi jakościowymi oraz ilościowymi metodami badania zawartości czasopism. Jest to raczej osobisty przyczynek każdego z autorów, starających się według ustalonego klucza tematycznego wskazać, co w danej kwestii było w „Gościu” szczególnie godne zauważenia. Na podkreślenie zasługuje zwłaszcza szkic Piotra Legutki poświęcony dziennikarstwu w dodatkach diecezjalnych, będący pionierską próbą opracowania tego zagadnienia nie tylko w wymiarze prasy katolickiej.
Trzecia część, zatytułowana „Co ja tu robię?”, jest rodzajem autorefleksji, a po części także zapisem świadectw redaktorów „Gościa”, którzy z perspektywy ostatnich lat starają się wskazać na specyficzne punkty odniesienia w pracy w naszej redakcji w charakterze dziennikarza piszącego o tematach religijnych, fotoedytora stojącego co tydzień przed zadaniem stworzenia adekwatnej do treści pisma oprawy fotograficznej, czy wreszcie redaktora naukowego. Autorzy tych refleksji: Marcin Jakimowicz, Józef Wolny oraz Tomasz Rożek są uznanymi specjalistami w swych dyscyplinach i współtworzą współczesną markę „Gościa”. Zasadniczym celem opracowania jest ukazanie wielorakiego wysiłku całego zespołu Wydawnictwa „Gość Niedzielny”, liczącego obecnie 136 osób, starającego się co tydzień przygotować tygodnik, po który chętnie sięgają czytelnicy. Wynika z niego, że nie zmarnowaliśmy ostatnich 5 lat.
Andrzej Grajewski