Tajemnice Amadeusza

Przed katedrą mała gromadka zebranych uformowała kondukt żałobny i ruszyła ulicami Wiednia w stronę bramy, skąd o kilometr drogi znajdował się cmentarz. Pogoda była paskudna. Padał śnieg z deszczem. Kondukt topniał w oczach. Wciąż ktoś oddalał się w milczeniu. Od Stubenthor nikt nie miał odwagi iść dalej. Dwaj karawaniarze dopełnili sami obowiązku odstawienia trumny zarządowi cmentarza i następnego dnia pochowano Mozarta we wspólnym grobie dla ubogich.

Gdy w kilka tygodni później Konstancja chciała odwiedzić grób, nikt już nie potrafił objaśnić, gdzie spoczywają zwłoki jej męża.

Tak opisuje pogrzeb kompozytora Stefan Jarociński, autor jego biografii. Mozart umarł w nocy z 4 na 5 grudnia 1791 roku, mając niespełna 36 lat. Bez sakramentów. Czy dlatego, że żona nie była do końca świadoma, jak ciężki jest stan chorego? A może to ksiądz odmówił ich udzielenia masonowi? – zastanawia się biograf.

Trucizna, czaszka i… porażka
Życiorys Mozarta kryje w sobie wiele tajemnic, a jego ostatnie dni stały się nie tylko atrakcyjnym tematem dla badaczy, ale także inspiracją dla artystów różnych epok. Pamiętamy mroczną postać kompozytora Antonia Salieriego z filmu Miloša Formana „Amadeusz”, nakręconego na podstawie sztuki Petera Schaffera. Salieri jako czarny charakter pojawia się jednak znacznie wcześniej – w tragedii Puszkina „Mozart i Salieri”. Pogłoski o tym, jakoby Mozart miał zostać otruty przez zawistnego kompozytora pojawiły się już w latach dwudziestych XIX wieku.

W 1952 roku muzykolog Igor Bełza ogłosił, że teza ta, uznawana dotąd za absurdalną, ma pokrycie w dokumentach. Jarociński w swej książce podchodzi ze sceptycyzmem do tych rewelacji, przytacza jednak wypowiedź dra Dietera Kernera, według którego objawy choroby Mozarta pokrywają się z obrazem chronicznego zatrucia rtęciowego. Tyle że Kerner nie wspomina o Salierim…

To oczywiście niejedyna hipoteza dotycząca przyczyny śmierci kompozytora. Wśród innych możliwych przyczyn wymienia się m.in.: złośliwą grypę, gruźlicze zapalenie opon mózgowych, chorobę Brighta (nerek), chorobę Basedowa, infekcję paciorkowcową, a ostatnio także włośnicę – pasożytniczą chorobę, której przyczyną jest jedzenie niedogotowanego lub niedosmażonego mięsa chorych zwierząt.