Najważniejszy grób świata

Ewangeliści kładą nacisk na naoczny charakter pierwotnego świadectwa, związanego z męką i zmartwychwstaniem. Łukasz odnotowuje wyraźnie obecność znajomych i kobiet z Galilei podczas egzekucji na Kalwarii: „Wszyscy Jego znajomi stali z daleka; a również niewiasty, które Mu towarzyszyły od Galilei, przypatrywały się temu” (Łk 23,49). Jeszcze mocniej obecność ta jest podkreślona przez Ewangelistę przy pochówku Jezusa: „Były przy tym niewiasty, które z Nim przyszły z Galilei.

Obejrzały grób i w jaki sposób zostało złożone ciało Jezusa” (Łk 23,55). Wszyscy Ewangeliści potwierdzają, że odkrycie pustego grobu trzeciego dnia było dziełem kobiet. Według św. Marka, poszły one na Kalwarię, aby namaścić ciało (16,1), według św. Mateusza, aby obejrzeć grób (28,1). U św. Łukasza kobiety idą, „niosąc przygotowane wonności” (24,1). Ewangeliści, jak widać, nie starają się o zharmonizowanie opisów. Od strony historycznej jedno jest jednak pewne: pusty grób – doniosły znak wiarygodności Boskiej tożsamości osoby Jezusa Chrystusa i Jego przesłania – rzeczywiście odkryły kobiety. Gdyby ta narracja była fikcją, mającą na celu podkreślenie wielkości twórcy chrześcijaństwa, do roli świadków tego ważnego wydarzenia z pewnością nie wybrano by kobiet.

Co mówi archeologia?
Golgota wchodziła w skład opuszczonego kamieniołomu. Ostatnia faza prac w tym kamieniołomie miała miejsce w I wieku przed Chr. Groby, podobne do tych znajdowanych gdzie indziej i datowanych na I wiek przed Chr. i I wiek po Chr., zostały wykute w pionowej zachodniej ścianie, pozostawionej przez pracujących w kamieniołomie. Dane te odpowiadają opisowi topograficznemu przekazane¬mu przez Ewangelistów. We-dług Łukasza, Józef z Arymatei zdjął ciało Jezusa z krzyża, „owinął w płótno i złożył w grobie, wykutym w skale, w którym jeszcze nikt nie był pochowany” (23,53). Ewangelista Jan stwierdza: „A na miejscu, gdzie Go ukrzyżowano, był ogród, w ogrodzie zaś nowy grób, w którym jeszcze nie złożono nikogo. Tam to więc, ze względu na żydowski dzień Przygotowania, złożono Jezusa, bo grób znajdował się w pobliżu” (J 19,41-42).

Choć w opisach tych nie można wykluczyć pewnych elementów symbolicznych, to jednak zgodność archeologii i relacji ewangelijnych jest uderzająca: Jezus został ukrzyżowany poza miastem, na skalnym wzniesieniu przypominającym czaszkę (J 19,17); w miejscu, blisko którego znajdował się ogród, a w nim nowy grób (Grób Pański jest oddalony o ok. 40 m od miejsca egzekucji). Ziemia naniesiona przez wiatr i ziarna zroszone zimowymi deszczami mogły utworzyć w kamieniołomie poszycie, które wykorzystywano pod uprawę warzyw czy innych roślin.