U źródeł teologii św. Pawła

Paweł narodził się na nowo pod Damaszkiem. To wydarzenie wywróciło do góry nogami cały jego świat. W jednej chwili poczuł się powołany do wiary w Jezusa Chrystusa i do bycia Jego apostołem. Z prześladowcy Kościoła stał się jego najgorliwszym budowniczym. Radykalizm tej przemiany widać w jego tekstach. To jest teologia konwertyty. Stąd tendencja do widzenia wszystkiego w kolorach czarno-białych, wysokie wymagania stawiane pod adresem nowego życia i krytyka wszelkiej przeciętności.

Jestem z łaski Bożej
Kluczowym pojęciem nauczania Pawła stała się łaska Boża. „Dzięki łasce Bożej jestem tym, kim jestem” (1 Kor 15,10) – wyznaje. Podobne osobiste wyznania powtarzają się w Listach, np. „Wybrał mnie od łona mojej matki i powołał swą łaską” (Ga 1,15, zob. Ga 2,9; 1 Kor 3,10; Rz 15,15). Jeśli znamy biografię Apostoła, rozumiemy, dlaczego z taką mocą głosił pierwszeństwo łaski Bożej przed ludzkimi uczynkami. Czym jest łaska? W ujęciu Pawła to prawie osobowa moc, która opanowuje człowieka i zbawia go.
Drugim ważnym pojęciem wiążącym się z wydarzeniem pod Damaszkiem jest objawienie. Paweł pisze: „Spodobało się Bogu objawić swego Syna we mnie” (Ga 1,15). Łaska, która dotknęła Pawła, ma określoną treść: to Dobra Nowina o Jezusie – Synu Boga.

Paweł porównuje swoje przeżycie z doświadczeniami Apostołów, którzy widzieli Chrystusa po zmartwychwstaniu. Porównuje je także do stworzenia światła przez Boga: „Bóg, który powiedział: »Z ciemności zajaśnieje światłość«, zajaśniał w sercach naszych, aby zabłysło poznanie chwały Bożej, która jest na obliczu Jezusa Chrystusa” (2 Kor, 4,6). Oczywiście nie jest tak, że Paweł w jednej chwili wszystko zrozumiał. Dzieje Apostolskie mówią nawet o jego początkowym „oślepieniu”. Dopiero kiedy odnalazł swoje miejsce we wspólnocie Kościoła z pomocą Ananiasza i Barnaby, jego osobiste doświadczenie zostaje skonfrontowane z Ewangelią głoszoną przez Kościół. Pawłowi zaczynają układać się w jedną spójną całość trzy elementy: 1) żydowskie oczekiwanie na Mesjasza, 2) to, co głoszą chrześcijanie, 3) osobiste spotkanie z Chrystusem pod Damaszkiem.

Żyd z miasta
Paweł nigdy nie wyrzekł się swoich żydowskich korzeni. Przeciwnie, jest przekonany, że Bóg Izraela, którego głosi Stary Testament, jest Bogiem i Ojcem Jezusa Chrystusa. Apostoł często odwołuje się do tekstów Biblii żydowskiej. Cytuje ją prawie 90 razy. Odczytuje ją jednak w świetle prawdy, którą odkrył pod Damaszkiem. Wielkiego znaczenia nabiera dla niego zwłaszcza historia Abrahama, w którym widzi przykład bezgranicznego zaufania Bożemu słowu. Sięga także do historii innych patriarchów i Mojżesza, cytuje Izajasza i Psalmy. Przy interpretowaniu Starego Testamentu decydujące jest wydarzenie Chrystusa. Paweł widzi ciągłość działania Boga: tak jak przemawiał w Izraelu, tak samo mówi we wspólnocie Kościoła, który stanowi kontynuację ludu Starego Przymierza.