Order nielot

Najpierw miejsca w tym honorowym gremium stracili Tadeusz Mazowiecki i Bronisław Geremek. Obaj odmówili złożenia oświadczeń lustracyjnych. W świetle nowego prawa uchwalonego przez Sejm nie mogli więc dłużej sprawować tej funkcji.

Wkrótce zrezygnowała kolejna osoba: Władysław Bartoszewski. Tym razem jednak nie poszło o lustrację. – Przyczyną mojej dymisji jest fakt, że od czasu objęcia urzędu przez obecnego prezydenta, czyli od 23 grudnia 2005 roku, do chwili obecnej, kapituła nigdy nie została zwołana! – wyjaśnia „Gościowi”. Mówi, że prezydent Lech Kaczyński przyznaje ordery wbrew przepisom, czyli bez pytania o opinię kapituły. – Chciałem przypuszczać, że to jest tylko stan tymczasowy. Jednak w końcu uznałem swoją rolę w kapitule orderu za fikcyjną. Dziękuję, nie będę figurantem – mówi.

Napoleon i Piłsudski
Order Orła Białego to szacowne odznaczenie o pogmatwanej historii. Wymyślił go ponad trzysta lat temu August II Mocny, polski król z dynastii saskiej. Na pięknym orderze znalazł się polski biały orzeł i krzyż kawaleryjski, jaki nosiła na napierśnikach husaria. Zapisano tam też dewizę: „Pro Fide Rege et Lege”, czyli „Za Wiarę, Króla i Prawo”.

Niestety, twórca orderu August Mocny i jego syn August III nie zapisali się dobrze w naszej historii. Dbali o Saksonię kosztem Polski. Ordery Orła Białego nadawali cudzoziemcom, którym chcieli się przypodobać, na przykład carowi Piotrowi I i królowi pruskiemu Fryderykowi II. Owszem, przyznawali go też Polakom – ale wtedy często kazali sobie za to... płacić. Trzeba było wysupłać co najmniej 10 tysięcy czerwonych złotych.
Po rozbiorach zaborcy zakazali noszenia tego orderu. A jednak ludzie go nosili jako dowód polskości i wyzwanie rzucone zaborcom. W Księstwie Warszawskim dostał go Napoleon i wielu polskich bohaterów narodowych.

W 1815 roku order przejął jednak rosyjski car Aleksander I. W czasie ceremonii przyjęcia insygniów orderu wystąpił w granatowym uniformie jako król Polski. Jednak natychmiast po uroczystości przebrał się mundur rosyjski i skomentował: „po odegranej komedii aktorowie zrzucają ubiór”. Wkrótce biały polski orzeł na orderze został przeniesiony na... pierś czarnego, dwugłowego orła rosyjskiego.

Wolna Polska przywróciła order w 1921 roku. Dostał go Józef Piłsudski i Jan Paderewski. Komuniści w PRL-u orderu nie przyznawali. Najwyższą nagrodą za zasługi dla dobra Rzeczpospolitej Order Orła Białego jest ponownie od roku 1992.