Bezpieczna przystań

Na co nam NATO? Ta gra słów stała się ostatnio pytaniem zadawanym na serio. No bo kiedy tworzono North Atlantic Treaty Organization, wszystko wyglądało zupełnie inaczej. Trwała zimna wojna pomiędzy dwiema światowymi potęgami: totalitarnym Związkiem Radzieckim a demokratycznymi Stanami Zjednoczonymi. NATO było organizacją stworzoną do obrony państw demokratycznych przed ekspansją komunistycznego kolosa. Teraz świat się zmienił. Pozostało już tylko jedno mocarstwo – USA.

Nie znaczy to jednak wcale, że NATO automatycznie powinno zostać zlikwidowane. ZSRR wprawdzie już nie istnieje, ale wraz z nim nie znikły wszystkie zagrożenia. Ziemia nie przemieniła się wcale w planetę powszechnej szczęśliwości i pokoju. Czy jednak nowe zagrożenia nie wymagają nowych rozwiązań? Wbrew pozorom, takie pytanie to dla państw tworzących NATO nic nowego. Wystarczy przyjrzeć się bliżej historii Sojuszu, by dostrzec, że kilka razy musiał on zmieniać swój sposób działania i wyznaczać sobie no-we zadania.

Od Dunkierki do Waszyngtonu
Już samo powstanie NATO nie było takie oczywiste, jak by się mogło wydawać. W USA istniała silna tradycja izolacjonizmu i niemieszania się w sprawy europejskie. Z kolei Wielka Brytania i Francja miały swoje imperia i swoje ambicje, a w wielu sprawach sprzeczne interesy. Wspólne działanie wymusiła zimna wojna, którą symbolicznie zapoczątkowały dwa przemówienia. 9 lutego Józef Stalin w Moskwie oświadczył, że komunizm i kapitalizm nie mogą współistnieć. 5 marca w Fulton (USA) Winston Churchill powiedział o żelaznej kurtynie, która dzieli świat demokratyczny od państw satelickich ZSRR.

Potem wszystko potoczyło się lawinowo. W 1947 r. prezydent USA Harry Truman opracował doktrynę powstrzymywania. Głosiła ona, że USA powinny wspierać państwa zagrożone agresją bądź rewolucją. Równolegle kraje europejskie zaczęły zawierać pakty o bezpieczeństwie. Jako pierwszy, 4 marca 1947 r., podpisano traktat w Dunkierce pomiędzy Wielką Brytanią i Francją. Rok później w Brukseli do paktu przyłączyły się kraje Beneluksu. 4 kwietnia 1949 r. w Waszyngtonie podpisano Traktat Północnoatlantycki tworzący NATO. Wszedł on w życie 24 sierpnia 1949 r.