Zapomniany smak rozmowy

Prace kongresu, którego myślą przewodnią były słowa: „Godność czy sukces? Kulturowe dylematy współczesności”, obejmowały bardzo szeroki krąg zagadnień z dziedziny teologii, kultury i polityki.
Między Zachodem i Wschodem

Symboliczny wstęp do obrad stanowiły dwa doktoraty honorowe KUL przyznane prof. Andrea Riccardiemu z Rzymu, humaniście, założycielowi Wspólnoty św. Idziego (Sant’ Egidio), oraz abp. Tadeuszowi Kondrusiewiczowi, metropolicie mińskiemu, który do niedawna stał na czele archidiecezji Matki Bożej w Moskwie. Wybór osób był symboliczny. Wskazywał na rolę dialogu między Wschodem i Zachodem oraz rolę chrześcijaństwa w tym procesie. Tej idei służyło także wręczenie nagrody „Memoriał iustorum” osobom zasłużonym dla dialogu polsko-ukraińskiego. Trudno w krótkiej relacji opisać wydarzenie, które składało się z kilkunastu spotkań, wykładów, dyskusji panelowych, a także imprez artystycznych – przedstawień, projekcji, wystaw, koncertów. Zwłaszcza że wszystko to działo się w tak szybkim tempie, że nieraz trudno było się zdecydować, co wybrać. Dawno w jednym miejscu nie zebrano tylu osobowości, aby wymienić tylko autorów głównych wystąpień: księży profesorów: Jerzego Szymika, Tomasza Halika, Michała Hellera czy osoby świeckie: profesorów Andrzeja Szczeklika, Rocco Buttiglionego, Jerzego Pomianowskiego oraz plejadę kilkudziesięciu, nie mniej znanych uczestników paneli i dyskusji.

Sens rozmowy
Słowem kluczowym wszystkich imprez odbywających się w czasie kongresu było pojęcie dialogu, realizowanego zresztą w różnym wymiarze. Zarówno formalnie, w trakcie niezwykle ożywionych debat, które toczyły się równolegle w kilku salach naraz, jak przez wydarzenia artystyczne, gesty, wreszcie liturgię. O tym, jak wielkie jest na to zapotrzebowanie, świadczyli liczni uczestnicy prelekcji i dyskusji panelowych. Ze względu na liczbę chętnych trzeba było dyskusję o tym, co zostanie z ideałów Sierpnia, z udziałem m.in. Lecha Wałęsy, przenieść z jednej z sal do auli KUL. Jednak najbardziej wyjątkową wartością tego spotkania było to, że w Lublinie rzeczywiście rozmawiano. Uważnie słuchano argumentów i próbowano je konfrontować z innymi racjami. Nikt nikogo tutaj nie obrażał, nikogo nie chciano „wdeptać w ziemię”. Nawet bardzo gorące dyskusje na kontrowersyjne tematy, jak np. lustracja, rola liberalizmu w życiu publicznym czy problem antysemityzmu, nie przekraczały cienkich granic kultury i odpowiedzialności za słowo.

Papieskie dziedzictwo
Kongres obradował w przededniu 30. rocznicy wyboru kard. Karola Wojtyły na papieża, dlatego zarówno w wykładach, jak i dyskusjach często wskazywano na aktualność jego religijnego, humanistycznego i społecznego dziedzictwa. Zwracano także uwagę, na wcale nie incydentalne przykłady agresji w życiu społecznym, budowanej na stereotypach, niechęci do innych czy antysemityzmie. Kongresowe przesłanie wzywa do kontynuowania dialogu z żydami – „starszymi braćmi w wierze”. Tekst podkreśla również konieczność poszukiwania duchowych pomostów pomiędzy krajami Unii Europejskiej z krajami rozwijającymi się, zwłaszcza z Ukrainą. Niewątpliwie kongres był jedną z ciekawszych debat publicznych o Polsce, Kościele i świecie, jakie miały ostatnio u nas miejsce. Szkoda, że szerszy ogół niewiele o niej się dowie, gdyż media, poza lokalnymi, pokryły ją solidarnym milczeniem. Cóż to bowiem za news, jeśli grono kulturalnych i mądrych ludzi powie coś, co powinno stanowić punkt wyjścia dla szerszej debaty? Zainteresowani treścią kongresowych wystąpień znajdą je na stronach internetowych KUL oraz „gościowego” portalu wiara. pl.