Sposób na raka

Rak szyjki macicy jest specyficznym nowotworem. W większości przypadków wywołuje go wirus. I właśnie na tego wirusa wynaleziono szczepionkę. Jeszcze w tym roku ma ona zostać dopuszczona na rynek europejski. Za pół roku może się pojawić w polskich aptekach.

Zbrodniczy brodawczak
Wirus wywołujący raka szyjki macicy to brodawczak ludzki. Jego nosicielami jest na całym świecie… ponad połowa dorosłych ludzi. Zdecydowana większość nie zdaje sobie z tego nawet sprawy, bo zakażenie zwykle nie daje żadnych objawów. Brodawczak przenosi się przeważnie drogą płciową. Uczeni od dawna wiedzieli, że wynalezienie szczepionki na brodawczaka pozwoli pokonać chorobę. Nie było to jednak łatwe, bo wirus występuje w około stu odmianach. Większość z nich jest zupełnie nieszkodliwa. Około 30 odmian powoduje różne, zwykle lekkie choroby. Najbardziej śmiercionośne są dwie odmiany, które odpowiadają za siedemdziesiąt procent przypadków raka szyjki macicy. I właśnie na te dwie odmiany wynaleziono szczepionkę, która otrzymała nazwę gardasil. Badania nad nią trwały wiele lat. Prowadzono je w wielu krajach, w tym również w Polsce. W 2002 roku ogłoszono pierwsze rezultaty, mówiące o ponad 97 proc. skuteczności. Badania kontynuowano i na początku czerwca 2005 roku ogłoszono, że szczepionka jest już w stu procentach skuteczna. – To przełom w onkologii, bo rak szyjki macicy jest drugim po raku piersi nowotworem atakującym kobiety. Ponadto jego bezobjawowy rozwój powoduje, że w większości przypadków na leczenie jest już za późno. Średnio pięć Polek dziennie umiera na tę chorobę – mówi prof. Marek Sikorski z Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach.

Skąd wziąć pieniądze?
Szczepionka zadziała tylko u tych osób, które jeszcze nie mają wirusa. Jej dobroczynne efekty będą więc widoczne dopiero po latach. – Oceniam, że gdyby zastosowano ją teraz na całym świecie, to aż o 90 proc. mniej kobiet będzie chorować na raka szyjki macicy – twierdzi prof. Sławomir Majewski, członek międzynarodowego komitetu nadzorującego badania nad szczepionką. W Europie szczepionka ma nazywać się silgard. Niestety, na razie jest bardzo droga. W USA kosztuje aż 360 dolarów. Czy w Polsce będzie finansowana przez budżet? – Myślę, że jest to niezbędne. Jeśli szczepionka będzie płatna, wiele Polek może z niej zrezygnować, nie zdając sobie sprawy z tego, na jakie ryzyko się naraża. Przecież już teraz wiadomo, że regularne badania cytologiczne pozwalają często odpowiednio wcześnie wykryć chorobę. Tak się dzieje na Zachodzie, gdzie na raka szyjki macicy umiera znacznie mniejszy odsetek kobiet niż u nas. A wiele Polek takich badań nie robi nigdy – mówi prof. Sikorski.

Kalendarium walki z wirusem
1949 – wykrycie cząsteczek wirusowych w brodawkach spowodowanych przez brodawczaka ludzkiego
1965 – wykrycie DNA wirusa brodawczaka
1975 – sformułowanie hipotezy, że rak szyjki macicy jest spowodowany przez wirus brodawczaka
1982 – wykrycie różnych typów wirusa brodawczaka
1991 – otrzymanie cząsteczek wirusopodobnych, potrzebnych do wytworzenia szczepionki, i ich przetestowanie na zwierzętach
2002 – pierwsze wyniki poświadczające skuteczność stosowania szczepionki u ludzi
2005 – wykazanie w badaniach klinicznych stuprocentowej skuteczności szczepionki na cztery odmiany wirusa, w tym dwie najgroźniejsze
2007 – planowana data wprowadzenia szczepionki w Polsce