Kościół w Polsce 2020 – prezentujemy najważniejsze wydarzenia

PAŹDZIERNIK

5-6 - Wyzwania duszpasterskie Kościoła w Polsce były głównym tematem 387. zebrania plenarnego Episkopatu Polski, które odbyło się w Łodzi i Pabianicach - z okazji 100. rocznicy Archidiecezji Łódzkiej. Po raz pierwszy (ale, jak zapowiedziano, nie ostatni) biskupi omawiali różne problemy w grupach problemowych. Poświęcono je m. in. strategii wobec pandemii, przemianom kulturowym, obecności Kościoła w sferze społeczno-politycznej czy komunikacji medialnej. Tuż przed obradami odbyła się polska prezentacja encykliki społecznej Franciszka „Fratelli tutti”, poświęconej powszechnemu braterstwu. W liście do papieża biskupi wyrazili Ojcu Świętemu wdzięczność za ten dokument i zadeklarowali: “Razem z naszymi wiernymi pragniemy wychodzić z cienia zamkniętego świata i tworzyć nowy styl życia w duchu Ewangelii”.

9 - Caritas Polska obchodziła 30-lecie działalności. Podczas uroczystej gali w Ordynariacie Polowym Wojska Polskiego w Warszawie, medalami 30-lecia Caritas Polska uhonorowano m.in. byłych szefów tej organizacji Caritas Polska a także m.in. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej PKN Orlen i Katolicką Agencję Informacyjną. Caritas to największa organizacja dobroczynna w Polsce. Pomaga setkom tysięcy potrzebujących w kraju i za granicą. W 2019 roku jej wydatki na działalność́ dobroczynną przekroczyły rekordowy pułap 100 milionów zł.

9 - Na konieczności odważniejszego czerpania przez Kościół w Polsce z dziedzictwa polskiego papieża wskazywano podczas warszawskiej konferencji „Jan Paweł II – niepodległość ducha”. Przypominano zwłaszcza nauczanie tego papieża o niezbędności dialogu Kościoła: z wiernymi, ze światem nauki i kultury, z innymi religiami oraz z niewierzącymi. W roku 100. rocznicy urodzin Karola Wojtyły dyskutowano o wizji Kościoła jaką pozostawił polski papież. Przesłanie do uczestników spotkania skierował premier Mateusz Morawiecki. W spotkaniu zorganizowanym przez KAI wzięli udział m.in. kard. Stanisław Dziwisz, abp Stanisław Gądecki, abp, Krzysztof Zanussi, s. Małgorzata Chmielewska, o. Maciej Zięba i red. Michał Szułdrzyński.

11 – “Totus Tuus” – biskupie zawołanie Karola Wojtyły było hasłem XX Dnia Papieskiego. Poprzez szereg wydarzeń duchowych i kulturalnych, w całej Polsce przypominano nauczanie św. Jana Pawła II. W kościołach i na ulicach miast, przy respektowaniu antyepidemicznych obostrzeń sanitarnych, odbyła się zbiórka na „żywy pomnik” Papieża – Polaka, czyli stypendia dla zdolnej młodzieży z ubogich rodzin. Organizatorem Dnia Papieskiego jest co roku Fundacja „Dzieło Nowego Tysiąclecia”, świętująca swoje 20-lecie. Tegorocznymi laureatami przyznawanych przez Fundację nagród Totus Tuus zostały Siostry dominikanki i ks. Piotr Dydo-Rożniecki pomagający osobom niepełnosprawnym intelektualnie w kwarantannie, wybitny rzeźbiarz Gustaw Zemła, red. Grzegorz Górny oraz wszystkie osoby świeckie i duchowne zaangażowane w tworzenie komunikacji wewnątrzparafialnej w czasie pandemii.

14 – Konferencja Rektorów Wyższych Seminariów Duchownych podała, że w 2020 r. do wszystkich diecezjalnych i zakonnych seminariów wstąpiło 438 nowych kleryków, czyli o 60 mniej niż w 2019 r. “Głębokość spadku liczby powołań kapłańskich pomiędzy 2019 i 2020 r. nieco się zmniejszyła. Nie zatrzymał się jednak wyraźny trendu spadkowy, który obserwujemy od około roku 2005” – skomentował ks. dr Wojciech Sadłoń, dyrektor Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego.

16-17 - Pod hasłem „Przestrzenie dialogu. Chrześcijańskie inspiracje kultury spotkania” w Lublinie obradował VI Kongres Kultury Chrześcijańskiej. Wśród prelegentów znaleźli się m.in. kardynałowie Kurt Koch i Gerhard Müller, rosyjski biskup prawosławny Serafin Amielczenkow, abp Grzegorz Ryś, ks. prof. Józef Niewiadomski, o. Maciej Zięba, ks. Manfred Deselaers, Andrzej Zybertowicz, Paweł Śpiewak. “Obowiązkiem naszym i nam współczesnych, wynikającym z odpowiedzialnego przeżywania czasu oraz poszukiwania odpowiedzi na palące pytania o przyszłość świata, jest nieustanne podejmowanie autentycznego, głębokiego dialogu” napisano w końcowym przesłaniu. Ze względu na sytuację epidemiologiczną obrady skrócono do dwóch dni.

17 - Nuncjatura Apostolska w Polsce zakomunikowała, że Ojciec Święty Franciszek przyjął rezygnację biskupa kaliskiego Edwarda Janiaka. Od tego momentu arcybiskup Grzegorz Ryś zarządza diecezją kaliską jako administrator apostolski sede vacante. Archidiecezja poznańska poinformowała, że 26 maja Kongregacja ds. biskupów upoważniła arcybiskupa metropolitę poznańskiego do przeprowadzenia dochodzenia wstępnego w sprawie zasygnalizowanych zaniedbań biskupa kaliskiego w prowadzeniu spraw o nadużycia seksualne na szkodę osób małoletnich ze strony niektórych duchownych. Dochodzenie wstępne zostało zakończone 12 lipca.

18 - W Niedzielę Misyjną i wspomnienie św. Łukasza, patrona lekarzy, w Poznaniu rozpoczął się proces

beatyfikacyjny pochodzącej z Poznania lekarki i misjonarki, „ambasadorki misyjnego laikatu”, dr Wandy Błeńskiej. Zmarła w 2014 r. (w wieku 103 lat) dr Błeńska przez ponad 40 lat ofiarnie leczyła trędowatych w Ugandzie.

22 - Trybunał Konstytucyjny orzekł niezgodność z Konstytucją tzw. przesłanki eugenicznej w polskiej ustawie o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Orzeczenie odczytała prezes TK, Julia Przyłębska, przewodnicząca składu orzekającego.

23 - Z wielkim uznaniem przyjąłem decyzję Trybunału Konstytucyjnego. Życie każdego człowieka przedstawia przed Bogiem taką samą wartość i powinno być w takim samym stopniu chronione przez państwo – napisał przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki w specjalnym Oświadczeniu.

23 - Satysfakcję i radość po wyroku Trybunału Konstytucyjnego wyrazili przedstawiciele 26 organizacji i

ruchów społecznych. Jednocześnie zaapelowali do prezydenta, parlamentarzystów, rządu i samorządów o przygotowanie i realizację skutecznych programów wsparcia dla dzieci, kobiet i rodzin, które wychowują dzieci niepełnosprawne.

28 - Do dialogu społecznego i poszanowania godności każdego człowieka wezwała Rada Stała KEP, która obradowała (po raz pierwszy w formie online) w związku z sytuacją w kraju po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. “Polityków i wszystkich uczestników debaty społecznej prosimy, w tym dramatycznym czasie, o dogłębne analizowanie przyczyn zaistniałej sytuacji i szukanie dróg wyjścia w duchu prawdy i dobra wspólnego, bez instrumentalizowania spraw wiary i Kościoła” - napisano w Apelu. To reakcja na gwałtowne manifestacje, jakie przeciwko werdyktowi Trybunału obyły się na ulicach polskich miast. W kolejnych dniach protesty objęły setki miejscowości. Dochodziło do agresji wobec duchownych, atakowania świątyń a nawet przerywania liturgii, które to zachowania zyskiwały poparcie liderek tzw. Strajku kobiet.

29 - Zmarł prof. Andrzej Półtawski, filozof, etyk, antropolog, specjalista w zakresie antropologii filozoficznej, fenomenologii, filozofii chrześcijańskiej, personalizmu i teorii poznania, uczestnik powstania warszawskiego. Bliski współpracownik św. Jana Pawła II. Miał 97 lat.

29 – Zmarł Józef Zawitkowski, biskup pomocniczy senior diecezji łowickiej, wybitny kaznodzieja, poeta, znany także pod literackim pseudonimem księdza Tymoteusza. Miał 81 lat.

30 - Do zaprzestania używania religii do celów politycznych zachęcają sygnatariusze “Apelu zwykłych księży”. Zachęcają też szczerej i realnej “otwartości na myślących inaczej i dialog z nimi, w miejsce często spotykanej postawy oskarżeń wrogów Kościoła i mentalności oblężonej twierdzy”. Apel podpisali m.in. ks. Adam Boniecki MIC, o. Jacek Prusak SJ, ks. Andrzej Szostek MIC, o. Adam Szustak OP i Maciej Zięba OP. W odpowiedzi ogłoszonej 6 listopada, 25 polskich dominikanów napisało m.in., że w tekście Apelu “zabrakło jednoznacznego opowiedzenia się za życiem nienarodzonych”. Dokument który podpisali m.in. ojcowie Jarosław Kupczak, Jacek Salij i Wojciech Surówka.

30 - Prezydent Andrzej Duda zapowiedział złożenie do Sejmu RP projektu zmiany ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Ustawa przywraca możliwość przerwania ciąży w przypadku wystąpienia tzw. wad letalnych. Prezydent zaznaczył, że wyrok Trybunału z 22 października wywołał olbrzymie społeczne emocje oraz że jego propozycja “oddaje istotę tzw. kompromisu aborcyjnego z 1993 roku i jest zgodne z orzeczeniami Trybunału Konstytucyjnego”. 2 listopada projekt skierowano do konsultacji Biura Legislacyjnego Sejmu RP oraz opinii m.in. Sądu Najwyższego i Naczelnej Rady Lekarskiej. Dodajmy, że do chwili obecnej (24 grudnia) wyrok Trybunału nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw, a więc nie wszedł w życie.

LISTOPAD

2 - Wady letalne będą jedynymi wadami, których wystąpienie będzie uprawniało do podjęcia decyzji o przerwaniu ciąży. Aborcja nie będzie natomiast możliwa w przypadku wystąpienia u dziecka innego rodzaju wad rozwojowych – brzmi uzasadnienie złożonego przez prezydenta Andrzeja Dudę w Sejmie projektu nowelizacji ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Projekt otrzymał już numer druku i został 2 listopada 4 - Diecezjalny etap dochodzenia w sprawie zarzutów stawianych abp. Sławojowi Głódziowi został zakończony, a prowadził je metropolita warszawski - poinformowała Nuncjatura Apostolska w Polsce.

7 - Nowe rządowe obostrzenia sanitarne objęły m.in. kościoły: w kościele może przebywać jedna osoba na 15 m kw. Poprzednie regulacje, obowiązujące od 24 października dopuszczały limit 1 osoby na 7 m kw.

8 – Sytuacja w Republice Środkowoafrykańskiej była głównym motywem 12. Dnia Solidarności z Kościołem Prześladowanym. Obchodzony jest on pod hasłem “Przywrócić nadzieję”. W całym kraju modlono się w intencji chrześcijan prześladowanych na świecie, przeprowadzono też zbiórkę na potrzeby wyznawców Chrystusa w centralnej Afryce.

11 - W Narodowe Święto Niepodległości, w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie sprawowano uroczystą Mszę św. w intencji Ojczyzny. Dziękujemy Bogu za historię sprzed ponad stu lat i za sto lat odzyskanej niepodległości. Tej modlitwy potrzebuje Ojczyzna, ogarnięta tak jak cały świat pandemią oraz niepokojami społecznymi. Tej modlitwy potrzebuje Kościół – mówił we wstępie do liturgii kard. Kazimierz Nycz. W homilii biskup polowy Józef Guzdek zaapelował: “Nienawiścią nie obronimy naszej Ojczyzny, trzeba pójść drogą dialogu i porozumienia”.

12 - W odpowiedzi na film TVN24 “Don Stanislao” kard. Stanisław Dziwisz wysłał do włoskiej agencji ANSA komunikat, w którym zaprzeczył wszystkim stawianym mu zarzutom. “Nigdy – podkreślam nigdy – nie dostałem pieniędzy, by ukrywać czyny czy fakty przeznaczone dla uwagi Ojca Świętego” – b. osobisty sekretarz Jana Pawła II. Ks. Piotr Studnicki, kierownik biura Delegata Episkopatu ds. Ochrony dzieci i młodzieży powiedział KAI: “Jestem przekonany, że niewyjaśnienie tej sprawy będzie szkodziło przede wszystkim Kościołowi, a także rzucało cień na pontyfikat Jana Pawła II”.

16 - zmarł kard. Henryk Gulbinowicz, były metropolita wrocławski. Zgodnie z decyzją Stolicy Apostolskiej nie został on pochowany w katedrze w związku z potwierdzonymi zarzutami wobec duchownego o molestowanie seksualne. Kardynał spoczął w rodzinnym grobie na Cmentarzu Komunalnym w Olsztynie.

16 - Metropolita wrocławski abp Józef Kupny przeprosił osoby, które doznały krzywd ze strony jego

poprzednika kard. Henryka Gulbinowicza. „Ufam, że Stolica Apostolska zbadała tę sprawę bardzo rzetelnie, a podjęte decyzje mają stanowić nie tyle sąd nad jego osobą, ile być wyrazem ludzkiej uczciwości wobec osób, które w przeszłości doznały krzywd i cierpienia” - napisał abp Kupny w liście do duchowieństwa i wiernych.

18 - W 55. rocznicę wymiany listów biskupów polskich i niemieckich wspólne oświadczenie wydali współprzewodniczący Rady Fundacji Maksymiliana Kolbego, abp Ludwig Schick i abp Wiktor Skworc. “W aktualnej kondycji Europy i świata nadal potrzeba świadectwa chrześcijańskiego pojednania, świadectwa Kościoła, potwierdzającego, że przeproszenie może być przyjęte, przebaczenie udzielone, a pojednanie stać się faktem” – napisano.

29 - Pod hasłem „Zgromadzeni na świętej wieczerzy” w I niedzielę Adwentu rozpoczął się nowy rok duszpasterski. Temat całego, trzyletniego programu duszpasterskiego, przygotowanego na lata 2019-2022 brzmi: „Eucharystia daje życie”. “Pandemia wpłynęła ostatecznie na to, że Kościół pozbawiony wielu narzędzi działania i oddziaływania bardziej niż kiedykolwiek przedtem Eucharystią przemawia, ewangelizuje i katechizuje najszersze rzesze wiernych” – powiedział KAI abp Wiktor Skworc, przewodniczący Komisji Duszpasterskiej KEP.

30 - Obradowało 17. Krajowe Forum Duszpasterstwa Młodzieży – po raz pierwszy w formie online.Większe zaangażowanie na rzecz budowania duszpasterstw młodzieży przy parafiach, program formacyjny w postaci „lajfów” w Internecie, nowa data comiesięcznej modlitwy w intencji Światowych Dni Młodzieży – to niektóre spośród inspiracji, jakie zaproponowano podczas Forum.

GRUDZIEŃ

5 - Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki objął patronatem akcję oddawania osocza przez ozdrowieńców COVID-19, do której wezwał Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej.

6 - W II niedzielę Adwentu po raz 21. obchodzono Dzień modlitwy i pomocy materialnej Kościołowi na Wschodzie organizowany przez Zespół Pomocy Kościołowi na Wschodzie przy KEP. Celem inicjatywy jest duchowe i materialne wsparcie Kościoła katolickiego w krajach Europy Wschodniej i Azji Środkowej.

6 - Tegorocznym laureatem Nagrody Dziennikarskiej „Ślad” im. bp. Jana Chrapka został Tomasz Terlikowski. Dziennikarz, publicysta i autor książek był nominowany „za prezentowaną od wielu lat odwagę i konsekwencję w dążeniu do oczyszczania się Kościoła; dorobek dziennikarski i pisarski, który pobudza do myślenia i gorących czasem debat”.

8 - Zdaję sobie sprawę, iż moje spontanicznie wypowiedziane słowa zostały inaczej zrozumiane i boleśnie dotknęły wiele osób. Przepraszam, iż tak się stało. Nie było to moim zamiarem – napisał o. Tadeusz Rydzyk w oświadczeniu nt. swojej wypowiedzi, którą została odebrana jako bagatelizowanie przestępstw wykorzystywania seksualnego małoletnich w Kościele. Wcześniej o “adekwatną reakcję” zwrócił się do prowincjała redemptorystów Prymas Polski abp Wojciech Polak.

12 - Pod hasłem „Nie jesteś samotną wyspą” odbyło się kolejne spotkanie dla młodzieży polonijnej, w ramach cyklu Kongres Młodzieży Polonijnej online. W spotkaniu wzięło udział ok. 100 osób z Anglii, Australii, Białorusi, Francji, Grecji, Luksemburga, Niemiec, Polski, Portugalii, Szkocji, Stanów Zjednoczonych, Szwecji, Ukrainy, Uzbekistanu i Włoch.

13 – 1700 profesorów zaapelowało „o opamiętanie” i obronę dobrego imienia Jana Pawła II. Oczerniając i odrzucając Jana Pawła II, czynimy wielką krzywdę nie jemu, ale sobie samym – stwierdzają sygnatariusze apelu. Do wszystkich ludzi dobrej woli uczeni apelują o opamiętanie. „Dla młodych ludzi, którzy urodzili się już po jego śmierci, zdeformowany, zakłamany i poniżony wizerunek papieża może stać się jedynym znanym” – ostrzegają. Pod apelem podpisali się m. in. Hanna Suchocka, Adam Daniel Rotfeld, Adam Staruszkiewicz.

17 - Dobrze działalność Kościoła katolickiego oceniało w grudniu 41% Polaków, mniej o 8 pkt procentowych niż we wrześniu. Natomiast niemal połowa (47%, wzrost o 6 pkt proc.) wypowiada się o Kościele z dezaprobatą – podało CBOS. Zaznaczono, że to najgorszy wynik Kościoła od blisko 30 lat.

17 - W pierwszym miesiącu funkcjonowania do Państwowej Komisji ds. Pedofilii wpłynęło 46 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i wniosków o monitorowanie postępowań, w tym 6 dotyczących osób duchownych.

18 - zmarł ks. prof. Alfons Skowronek, wybitny teolog i ekumenista b. kierownik Katedry Teologii Ekumenicznej ATK oraz członek Komisji Episkopatu Polski ds. Ekumenizmu. Miał 92 lata.

11 - 1706 profesorów podpisało się pod apelem w obronie dobrego imienia Jana Pawła II - Jan Paweł II, jak każda inna osoba, zasługuje na to, żeby mówić o nim rzetelnie. Oczerniając i odrzucając Jana Pawła II, czynimy wielką krzywdę nie jemu, ale sobie samym – stwierdzają sygnatariusze dokumentu i apelują o opamiętanie. Pod apelem podpisali się m. in. Hanna Suchocka, Adam Daniel Rotfeld, Adam Staruszkiewicz czy Krzysztof Meissner.

21 - Wraz kard. Stefanem Wyszyńskim zostanie beatyfikowana także Matka Elżbieta Czacka, założycielka zgromadzenia sióstr Franciszkanek Służebniczek Krzyża i domu opieki dla niewidomych dzieci w Laskach - ujawnił w rozmowie z KAI kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski.

28 - Decyzja o szczepieniu jest kwestią wyboru danej osoby dokonanym przez nią w sumieniu – podkreślił Zespół Ekspertów ds. Bioetycznych Konferencji Episkopatu Polski w Stanowisku na temat szczepionek. Prezentując dokument zwrócono uwagę, że szczepionka jest bezpieczna dla ludzkiego organizmu oraz, że nie wszystkie szczepionki były lub są produkowane na bazie płodowych linii komórkowych, pochodzących z abortowanych płodów. W ślad za nauczaniem papieży wyjaśniają natomiast, że jeżeli nie są dostępne inne szczepionki, niebudzące etycznych zastrzeżeń, to także katolik może korzystać ze szczepionek opracowanych w taki sposób.

31 - zmarł o. Maciej Zięba OP - filozof, teolog, znawca katolickiej nauki społecznej i nauczania Jana Pawła II, duszpasterz i publicysta. Był współpracownikiem podziemnej “Solidarności", a wolnej Polsce twórcą Instytutu Tertio Millennio. Miał 66 lat.