Sześcienny kształt jednej z najbardziej znanych układanek trójwymiarowych świata nie jest już chroniony jako unijny znak towarowy.
Kostka Rubika - a dokładniej jej sześcienny kształt - była chroniona jako europejski znak towarowy. W 1999 roku zarządzająca prawami autorskimi do kostki zarejestrowała przestrzenny rysunek kostki złożonej z sześciu ścian zbudowanych z dziewięciu kwadratów. Niemiecki producent zabawek Simba Toys starał się od 2006 roku o zmianę tej decyzji. Argument był prosty - trójwymiarowa układanka to nie tylko kształt, ale też mechanizmy wewnątrz kostki, które mogą być co najwyżej chronione patentem.
Problem z patentami jest jednak taki, że wygasają po 20 latach, a kostka wynaleziona została przez Erno Rubika w 1974 roku i straciła ochronę patentową. Co więcej, patent ma tę "wadę", że można wymyślić inny mechanizm obracania się wokół własnej osi ścian kostki, a tym samym ochronę patentową obejść. Tymczasem znak towarowy dawał zabezpieczenie właścicielom praw autorskich do kostki i pozwalał zwalczać konkurencję. W listopadzie 2014 roku Sąd Unii Europejskiej oddalił skargę Simba Toys i utrzymał ochronę kostki - znaku towarowego. Znaczyło to tyle, że właściciel praw do kostki nie mógł zabronić innym producentom wytwarzania układanek trójwymiarowych ze zdolnością rotacji. Mógł jednak domagać się wyłączności na produkcję układanek w kształcie sześcianu.
10 listopada 2016 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że ochrona znaku towarowego nie jest uprawniona. Należałoby bowiem określić, czy sam kształt kostki jest niezbędny do uzyskania technicznego efektu, którego twórcą była Erno Rubik, a który powielają zarządcy prawami do kostki z Seven Towns.
Kostka Rubika ma ponad 43 tryliony możliwych rozwiązań. Sam twórca pierwszy raz układał swój wynalazek przez miesiąc. Obecnie organizuje się zawody w błyskawicznym układaniu kostki. Najszybsi zawodnicy osiągają wyniki około 5 sekund. Najszybszy jest obecnie Lucas Etter, któremu ta sztuka się udała w 4,90 s. Matematycy wyliczyli, że każde ustawienie kostki da się rozwiązać w 20-29 ruchach.
jad /Bloomberg/curia.europa.eu