RPO ws. przedawnienia przestępstw komunistycznych

Ustawa z 12 lipca 1995 r. o zmianie Kodeksu karnego, Kodeksu karnego wykonawczego oraz o podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym przyjęła, że bieg przedawnienia  zbrodni komunistycznych biegnie od 1 sierpnia 1990 r. Oznaczało to, że niemal wraz z wejściem w życie tej ustawy przedawniły się wszystkie mniej poważne przestępstwa funkcjonariuszy komunistycznych (tzw. występki, np. pobicia). Kodeksowy okres ich przedawnienia wynosił bowiem 5 lat. Wprawdzie uchwalona w 1998 r. ustawa o IPN wprowadziła dłuższe, 30-letnie okresy przedawnienia zbrodni komunistycznych, ale nie przywróciła możliwości ścigania sprawców przestępstw komunistycznych, które przedawniły się zgodnie z ustawą z 1995 r.

Rzecznik praw obywatelskich uznał, że ustawa ta naruszyła konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa, prawo do sądu oraz zakaz poniżającego traktowania (w tym wypadku: poniżającego traktowania ofiar funkcjonariuszy systemu komunistycznego). Złożył więc skargę do TK, licząc, że trybunał orzeknie niezgodność zaskarżonego rozwiązania z ówcześnie obowiązująca konstytucją, podobnie jak to miało miejsce z dekretami o stanie wojennym.