Marynarze podatku nie zapłacą. Kto chętny na morze?

Jednocześnie marszałek Sejmu wyznaczył czas do 8 września na przedstawienie przez komisję sprawozdania. Projekt przygotowało Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju. Celem ustawy jest wdrożenie do polskiego prawa zapisów międzynarodowej konwencji o pracy na morzu (tzw. Konwencja MLC), która weszła w życie 20 grudnia 2013 r. Konwencja MLC wprowadza minimalne, międzynarodowo ujednolicone standardy pracy i życia marynarzy na statkach morskich, zapewniające ochronę warunków pracy oraz przestrzeganie praw człowieka i obywatela.

Zgodnie z konwencją Polska, jako państwo bandery, jest odpowiedzialna za wykonywanie postanowień Konwencji MLC na polskich statkach; jako państwo pochodzenia marynarza zobowiązuje się do inspekcji i monitorowania usług pośrednictwa pracy marynarzy, a jako państwo portu - do przeprowadzania inspekcji warunków pracy i życia marynarzy na statkach innych bander zawijających do polskich portów.

Nowe przepisy dotyczą statków przeznaczonych lub używanych do prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast statki rybołówstwa morskiego oraz statki morskie, które nie są statkami handlowymi, będą podlegać jej przepisom tylko w pewnym zakresie. Nowe prawo nie będzie obejmować jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, policji oraz statków żeglugi śródlądowej.

Zgodnie z zapisami projektu na statku będą mogły pracować osoby, które ukończyły 18 lat. Dopuszczalne będzie zatrudnienie młodocianego, który ukończył 16 lat, wyłącznie w celu przygotowania zawodowego.

Osoba ubiegająca się o pracę na statku powinna posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe i przeszkolenie, ważne świadectwo zdrowia oraz ważną książeczkę żeglarską.

Umowy o pracę marynarzy będą, jak dotychczas, stałe - zawierane na czas nieokreślony lub na kilkumiesięczne kontrakty (umowy na czas określony) lub na czas podróży morskiej.

Maksymalny wymiar czasu pracy marynarzy na statku to 14 godzin w każdym okresie 24-godzinnym oraz 72 godziny w okresie siedmiodniowym. Dla młodocianych normą będzie praca nie dłuższa niż 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.

W projekcie uregulowano kwestie ochrony zdrowia, opieki medycznej, tryb realizacji badań lekarskich oraz zapewnienie opieki medycznej na statku w różnych sytuacjach, np. wykonywania pracy na statku z uszkodzeniem ciała, chorobą lub na wypadek śmierci marynarza.

W trakcie zatrudnienia na statku koszty świadczeń opieki zdrowotnej będzie ponosił armator. Wprowadzono także rozwiązania dotyczące zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych w okresie, gdy marynarze nie będą związani stosunkiem pracy.

Obowiązkiem armatora będzie zapewnienie, aby pomieszczenia na statku - mieszkalne, rekreacyjne, higieniczno-sanitarne oraz mesy - spełniały wymagania określone w Konwencji MLC (chodzi o powierzchnię, oświetlenie, czystość powietrza, dopuszczalny hałas i drgania). Armator powinien też zapewnić marynarzom bezpłatne wyżywienie i odpowiedniej jakości wodę przeznaczoną do spożycia.

Marynarz będzie zobowiązany dbać o bezpieczeństwo pasażerów, chronić środowisko przed zanieczyszczeniem, dbać o pomieszczenia i ich wyposażenie. W przepisach uregulowano kwestie odszkodowań dla marynarzy w przypadku zatonięcia statku lub jego zniszczenia.

Marynarz będzie miał także prawo wnieść skargę do bezpośredniego przełożonego, do kapitana lub do inspektora Inspekcji Państwa Bandery lub Inspekcji Państwa Portu, dotyczącą niezapewnienia prawidłowych warunków pracy i życia na statku zgodnych z Konwencją MLC. Przy jej składaniu obowiązywać będzie poufność oraz zasada niekarania marynarza w związku ze złożeniem przez niego skargi.

W projekcie zawarto również przepisy dotyczące kar pieniężnych lub kar grzywny za wykroczenia przeciwko prawom marynarzy lub osób poszukujących pracy na statkach morskich. Zostały także uregulowane kwestie związane z pośrednictwem pracy, kontrolami i inspekcjami na statkach.

Ponadto projekt przewiduje zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, które umożliwią zwolnienie marynarzy od podatku dochodowego. Zwolnienie takie dotyczyłoby marynarzy zatrudnionych na statkach morskich o polskiej przynależności, pływających w żegludze międzynarodowej, po przepracowaniu na nich poza terytorium Polski więcej niż 183 dni w roku podatkowym.

Jak wyjaśniono w Ocenie skutków regulacji, takie rozwiązanie ma przyczynić się do ograniczenia negatywnego zjawiska przenoszenia statków do rejestrów tzw. tanich bander, gdzie nie obowiązują polskie przepisy dotyczące warunków pracy i życia na morzu. Zjawisko to nasiliło się w ostatnim czasie ze względu na utrzymujący się od 2008 r. kryzys na rynku żeglugowym.