Neuland

Naród to na początku odrębność, która wyprzedza odpowiedzialność. Jesteśmy Polakami, bo nie jesteśmy Niemcami, Rosjanami, nikim innym. Odrębność rodzi pragnienie samodzielności i dopiero jej uzyskanie stawia wobec pytań: co dalej? jaki jest sens wspólnego życia, a tym bardziej – ponoszonych w jego imię poświęceń? To są pytania ważne dla wszystkich, choć tylko niektórzy świadomie próbują na nie odpowiedzieć. Utrwaloną odpowiedzią jest państwo, dzięki któremu poszczególne rodziny i społeczności mogą żyć swoimi sprawami, a całość życia narodowego jednocześnie trwa. Państwo to instytucje, które pracują dla dobra wspólnego, i procedury (jak wybór władzy czy płacenie podatków), które utrwalają obywatelskie powinności. I szczególna odpowiedzialność tych, którym powierzono władzę, oraz tych, którzy kształtują opinię publiczną i świadomość zbiorową.