Gdyby nie Chortyca, mielibyśmy w Zaporożu dzisiaj drugi Donieck – słyszałem podczas przechadzki po legendarnej wyspie na Dnieprze, gdzie narodziła się Sicz Zaporoska. Miejscowy skansen i muzeum na wyspie rocznie odwiedzaponad 250 tys. ludzi.
Wyspa Chortyca nawet dzisiaj robi wrażenie swym ogromem. Ma 12,5 km długości oraz ponad 2,6 km szerokości. Mimo że na skutek budowy Dnieprogesu, potężnej zapory i hydroelektrowni na Dnieprze, sztandarowej budowy stalinizmu, wody wokół wyspy podniosły się o kilka metrów, Chortyca nadal dominuje w krajobrazie tego miejsca. Wystające przed nią z wody czubki potężnych skał dają wyobrażenie, jak niezwykłe musiało to być miejsce, zanim zapora przedzieliła wody Dniepru, niszcząc jeden z najbardziej niezwykłych krajobrazów Europy Wschodniej. Tworzyły go ciągnące się na przestrzeni ponad 70 km różnej wielkości skalne stopnie, zwane porohami. Hydroelektrownia była swego czasu największa w Europie. Miała zaopatrywać w energię stalownie Zaporoża, głównej zbrojowni Związku Sowieckiego. Dzisiaj wytwarzanej tutaj energii wystarcza jedynie, aby oświetlić ulice Zaporoża. Zniszczonej przyrody, zatopionych kilkuset miejscowości, zniszczonego unikatowego krajobrazu nie uda się już nigdy odzyskać. Porohy będą żyły tylko na stronach powieści oraz na planie kolejnych filmów. Chortyca jednak przetrwała, choć budowa zapory całkowicie zmieniła jej otoczenie.
To dla nas sygnał, że cenisz rzetelne dziennikarstwo jakościowe. Czytaj, oglądaj i słuchaj nas bez ograniczeń.
Andrzej Grajewski