75 lat temu Wehrmacht wkroczył do Pragi

Decyzja Hitlera o zajęciu Czech i Moraw była - jak zauważają Marek K. Kamiński i Michał J. Zacharias w "Polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej 1918-1939" nowością w jego działaniach.

"Dotychczas przywódca III Rzeszy przeprowadzał wszelkie zmiany graniczne w Europie pod hasłem jednoczenia narodu niemieckiego. Obecnie włączając do Rzeszy Czechów, a więc naród nie mający z punktu widzenia etnicznego żadnego związku z Niemcami, Hitler (...) porzucił dotychczasową narodowo-ideologiczną płaszczyznę swoich akcji i zaczął postępować jak imperialista" - piszą historycy.

Upadek państwa czechosłowackiego rozpoczął się z chwilą podpisania układu monachijskiego. 30 września 1938 roku Wielka Brytania, Francja, Niemcy i Włochy podpisały w Monachium akt, który pozbawiał Czechosłowację części terytorium. Był to pas ziem na pograniczu czechosłowacko-niemieckim, nazywany Krajem Sudeckim. Zdecydowaną większość jego mieszkańców stanowili Niemcy.

Ze strony Francji i Wielkiej Brytanii układ monachijski był szczytowym punktem polityki appeasementu, czyli ustępstw wobec hitlerowskich Niemiec, w nadziei na zachowanie pokoju w Europie.

Hitler już w kilka tygodni po zawarciu układu monachijskiego zdecydował się na likwidację Czechosłowacji i wydał odnośną dyrektywę dla niemieckiej armii.

14 marca 1939 parlament Słowacji, która uzyskała po układzie monachijskim szeroką autonomię w ramach państwa czechosłowackiego, ogłosił jej niepodległość. Stało się to na skutek nacisków Hitlera, który zagroził, że w przeciwnym wypadku pozostawi Słowację na łasce Węgier (na Słowacji mieszkała liczna mniejszość węgierska).

W nocy z 14 na 15 marca 1939 roku w Kancelarii Rzeszy prezydent Czechosłowacji Emil Hácha i minister spraw zagranicznych František Chvalkovsky zostali zmuszeni - m.in. pod groźbą zbombardowania Pragi - do podpisania dokumentu, który stwierdzał, że oddają los narodu i kraju czeskiego w ręce wodza Rzeszy Niemieckiej. Hitler zadeklarował, że bierze Czechy pod opiekę Niemiec i zapewni im autonomię.

Hácha i Chvalkovsky poinformowali rząd w Pradze o podjętej decyzji. Jej konsekwencją był wydany przez rząd zakaz stawiania oporu przez armię.

Nad ranem 15 marca wojska niemieckie zaczęły zajmować Czechy i Morawy. Wkroczyły tego dnia do Pragi, gdzie witali ich niemieccy mieszkańcy miasta. Do Pragi przybył Hitler.

16 marca 1939 roku powstał Protektorat Czech i Moraw, autonomiczna jednostka administracyjna III Rzeszy. Powołany został urząd protektora Rzeszy.

Opanowanie Czech i Moraw wzmocniło poważne niemiecki potencjał militarny, poprzez przejęcie przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego a także uzbrojenia armii czechosłowackiej.

Francja i Wielka Brytania złożyły w Berlinie noty protestacyjne w związku z zajęciem Czech i Moraw oraz likwidacją Czechosłowacji. Jednocześnie rozpoczęły zwrot od polityki ustępstw wobec III Rzeszy.