W Warszawie, w Szpitalu im. Św. Rodziny, odbyła się konferencja pt. "Ratujmy życie - wspierajmy rodzicielstwo". Specjaliści z różnych dziedzin - medycyny, psychologii, socjologii, etycy, zastanawiali się jak poprawić sytuację demograficzną w Polsce. Poniżej - wystąpienie prof. Bogdana Chazana, dyrektora Szpitala św. Rodziny. Prof. Chazan zaprezentował program zdrowotny "Rodzicielstwo zdrowe od początku". Program ten będzie rekomendowany Ministerstwu Zdrowia.
2. Upowszechnienie zdrowego stylu życia i odpowiedzialności za własne zdrowie
Uporządkowane współżycie seksualne, życie bez papierosów, alkoholu, narkotyków, odpowiednie, zdrowe odżywianie, wypoczynek, aktywne spędzanie wolnego czasu to zmniejszone ryzyko niepłodności, zwiększa szansę na prawidłowy przebieg ciąży i rozwój dziecka. Wczesne rozpoznawanie i leczenie chorób, zwłaszcza zakażeń oraz schorzeń ogólnoustrojowych to zmniejszone ryzyko niepłodności, zwiększa szansę na prawidłowy przebieg ciąży i rozwój dziecka
3. Upowszechnienie modelu NaProTechnology, którego zasadą jest rozpoznawanie i leczenie zaburzeń prokreacji bez stosowania metod i środków niszczących naturalne jej mechanizmy.
Wykorzystując współczesną wiedzę i technologię w zakresie endokrynologii, chirurgii ginekologicznej, opierając się na cyklu miesiączkowym kobiety lekarz może w sposób skuteczny pomóc tym, którzy nie akceptują metod „sztucznego rozrodu” w przezwyciężeniu problemu niepłodności, diagnostyce i leczeniu niektórych chorób ginekologicznych i powikłań ciąży.
4. Przygotowanie i realizacja programu upowszechniania metod rozpoznawania płodności.
Znajomość objawów i oznak płodności to jeden z celów przygotowania młodych ludzi do życia w rodzinie. Wykorzystanie tej wiedzy może ułatwić wczesne rozpoznanie schorzeń ginekologicznych, zapłodnienie lub z ważnych powodów odłożenie zapłodnienia na później. Pomoże więc skutecznie realizować plany prokreacyjne dostosowując je do okoliczności życiowych, stanu zdrowia, uczy szacunku dla ciała, dla jego możliwości przekazywania życia, nie pociąga za sobą negatywnych następstw zdrowotnych.
5. Opracowanie i wdrożenie poradnictwa przedkoncepcyjnego
Udowodniono, że opieka medyczna podczas ciąży korzystnie wpływa na jej przebieg, pozwala uniknąć wielu powikłań, poprawić szanse na urodzenie zdrowego dziecka. Obecnie wiadomo, że objęcie kobiety opieką przed zapłodnieniem również jest korzystne dla udanej prokreacji. Wykonanie niezbędnych badań, modyfikacja przyjmowanych leków, zaprzestanie palenia, normalizacja wagi ciała, eliminacja szkodliwych czynników środowiskowych, zalecenie przyjmowania kwasu foliowego to podstawowe elementy opieki prekoncepcyjnej.
6. Zmniejszenie częstości poronień i wad rozwojowych
Profilaktyka poronień i wad rozwojowych polega na stosowaniu przed zapłodnieniem i we wczesnym okresie ciąży zdrowej diety wzbogaconej kwasem foliowym, unikaniu używek i narażeń na szkodliwe czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne w środowisku domowym i miejscu pracy. Korzystne efekty przyniesie stosowanie szczepień przed ciążą, badań przesiewowych pod kątem chorób metabolicznych i niektórych zakażeń.
7. Przygotowanie i upowszechnienie przygotowania do rodzicielstwa według zmodyfikowanego programu „Szkoły Rodzenia” uwzględniającego wszechstronne przygotowanie rodziny do nowej sytuacji i dialog z dzieckiem przed urodzeniem.
Zróżnicowane programowo, przystosowane do miejscowych potrzeb a przede wszystkim powszechnie dostępne, bezpłatne Szkoły Rodzenia spowodują zmniejszenie częstości powikłań ciąży, zwłaszcza wcześniactwa, powikłań porodu, cięć cesarskich, przemocy wobec dziecka i zaniedbania, trudności w funkcjonowaniu powiększonej rodziny, zmniejszenia częstości zgonów dzieci przed i po urodzeniu.
8. Zmniejszenie częstości wcześniactwa
Małej urodzeniowej masie ciała noworodków można zapobiec poprzez modyfikację stylu życia, prawidłową opiekę medyczną podczas ciąży, unikanie zakażeń i ich wczesne wykrywanie i leczenie. W krajach zachodnich doszło w ostatnich latach do zwiększenia częstości wcześniactwa w skutek upowszechnienia metod sztucznego rozrodu i późniejszego wieku matki rodzącej dziecko (Francja o 25%, USA o 20%, Wielka Brytania o 30%). Istnieją możliwości minimalizacji skutków wcześniactwa dla zdrowia i prawidłowego rozwoju dziecka w przyszłości
9. Zmniejszenie częstości zgonów i zachorowań okołoporodowych
Przygotowanie do ciąży, monitorowanie przebiegu ciąży i porodu, odpowiedni styl życia kobiety, stosowanie się do zaleceń lekarskich mogą zmniejszyć częstość zarówno zachorowań jak i zgonów okołoporodowych a więc urodzeń martwych dzieci i śmierci noworodków. Należy przygotować i wdrożyć standardy postępowania podczas patologicznej ciąży i powikłanego porodu
10. Upowszechnienie zasad prawidłowego postępowania po stracie dziecka
Odpowiednie podejście do rodziców, pomoc w przeżyciu żałoby oraz postępowania z ciałem dziecka po poronieniu lub zgonie okołoporodowym. Zastrzeżenia budzi nadal jakość opieki medycznej nad kobietą rodzącą martwe dziecko lub roniącą. Brakuje często atmosfery wsparcia psychicznego, wychodzenia naprzeciw oczekiwaniom rodziców dotyczących warunków w jakich odbywa się poronienie, są trudności w uzyskaniu dokumentów umożliwiających pogrzebanie ciała dziecka. Trudne doświadczenia powodują czasem odejście od realizacji planów prokreacyjnych, są źródłem przykrych wspomnień. Prawidłowe postępowanie w tych przypadkach sprzyja realizacji wcześniejszych planów prokreacyjnych
11. Przygotowanie i wdrożenie modelu porodu domowego w szpitalu
Pośrednią pomiędzy porodem w szpitalu a porodem w domu formą porodu stosowaną w wielu krajach jest poród w szpitalu pod opieką położnej, przy ograniczonym stosowaniu procedur medycznych, zwłaszcza inwazyjnych, w warunkach zbliżonych do domowych. W Szpitalu im. Św. Rodziny w Warszawie takie warunki zostaną stworzone w Szpitalnym Domu Narodzin.
12. Zwiększenie płodności kobiet i zmniejszenie częstości powikłań okołoporodowych poprzez ograniczanie częstości nieuzasadnionego wykonywania cięcia cesarskiego
U dzieci urodzonych w ten sposób częściej występują zaburzenia oddychania a nadmierna częstość wykonywania cięć cesarskich niekoniecznie służy zdrowiu dziecka, u kobiet po cięciach cesarskich częściej występują trudności z zajściem w ciążę, ciężkie powikłania podczas następnych ciąż i porodów. Wykonanie cięcia cesarskiego może też spowodować zmniejszenie planowanej przedtem liczby dzieci. Plaga cięć cesarskich zwiększa więc rozmiary kryzysu demograficznego.
13. Zmniejszenie częstości ciężkich zachorowań i zgonów matek związanych z ciążą, porodem i połogiem
Macierzyństwo powinno być bezpieczne. Ciężkim powikłaniom ciąży i porodu oraz zgonom matek można zapobiec poprzez wdrożenie standardów postępowania położniczego, lepsze wyszkolenie personelu, prawidłowa organizację opieki medycznej oraz systematyczną i przyczynowa analizę zgonów matek
14. Upowszechnienie inicjatywy „Szpital Przyjazny Dziecku” poprzez włączenie wszystkich szpitali do programu promocji karmienia piersią
Naturalne karmienie dziecka sprzyja jego prawidłowemu rozwojowi, zmniejsza częstość chorób, poprawia stan zdrowia matki po porodzie. Należy podjąć działania, by wszystkie szpitale w Polsce uzyskały ten tytuł jako warunek akredytacji.
15. Przygotowanie i realizacja programu kształcenia rodziców po porodzie w celu ułatwienia im radzenia sobie w trudnościach dotyczących matki, dziecka i rodziny
Pierwsze tygodnie po porodzie są dla niektórych rodzin bardzo trudne. Problemy należy identyfikować wcześnie, najlepiej jeszcze podczas ciąży lub zaraz po porodzie. Konieczne jest zorganizowanie pomocy medycznej i psychologicznej dla rodzin powiększających się po narodzinach dziecka. Mogą to być warsztaty lub poradnictwo indywidualne dostosowane do zgłaszanych problemów.
prof. Bogdan Chazan / oprac. Agata Puścikowska