Zapomniani przypomniani

"Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych to ważne święto przypominające o powojennym polskim podziemiu antykomunistycznym. Każda inicjatywa podejmowana, by przypomnieć o tragicznych losach Żołnierzy Wyklętych jest cenna" - powiedział prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Stanisław Oleksiak. Podkreślił, że wiele imprez, które z tej okazji przygotował IPN, adresowanych jest do młodego pokolenia.

Wśród najważniejszych ogólnopolskich wydarzeń będzie akcja "Przywróćmy ich pamięci", zorganizowana przez IPN wspólnie z kanałem TVP Historia. 1 marca w samo południe przed telewizorami i komputerami w szkołach ponadgimnazjalnych w całej Polsce zbiorą się uczniowie, by wspólnie obejrzeć spektakl Teatru Telewizji "Tajny Współpracownik" Krzysztofa Langa. To historia młodego chłopaka, który szantażem zmuszony do współpracy z UB, przenika w szeregi partyzantki antykomunistycznej i wydaje bezpiece kolejnych jej działaczy, coraz bardziej angażując się we współpracę z UB.

Szkoły otrzymały już broszurę z propozycją scenariusza spotkania oraz wprowadzeniem historycznym na temat Żołnierzy Wyklętych. Spektakl Teatru Telewizji zostanie przedstawiony także w Centrum Edukacyjnym IPN w Warszawie. Będzie tam można także obejrzeć wystawę i filmy dokumentalne poświęcone podziemiu niepodległościowemu i wziąć udział w warsztatach edukacyjnych "Historia żołnierzy z wyrokiem". Ponadto z koncertem wystąpi tam Przemysław Gintrowski.

W Krakowie uroczystości rozpoczną się 29 lutego uroczystym koncertem "W Hołdzie Żołnierzom Wyklętym". W ciągu następnych kilku dni - jak informuje krakowski oddział IPN - odbędą się także debaty z udziałem młodzieży, projekcje filmów, promocje książek oraz inscenizacje historyczne; zaprezentowane zostaną także wystawy.

W Lublinie obchody rozpoczną się 1 marca uroczystą mszą, po której nastąpi poświęcenie obelisku upamiętniającego Żołnierzy Wyklętych. Zaplanowana jest również sesja popularnonaukowa, podczas której pracownicy oddziału IPN w Lublinie wygłoszą wykłady poświęcone lokalnym oddziałom i żołnierzom niepodległościowego podziemia. Tego dnia w Auli Uniwersytetu Medycznego odbędzie się projekcja filmu "Historia Roja" Jerzego Zalewskiego.

We Wrocławiu pod pomnikiem rotmistrza Witolda Pileckiego, zamordowanego przez UB w 1948 r., zostaną złożone kwiaty, a w Sali Wójtowskiej Ratusza Miejskiego odbędzie się spotkanie z uczestnikami i laureatami I Edycji Konkursu Historycznego "Żołnierze Wyklęci. Bohaterowie naszej wolności".

Związany z IPN katowicki Klub Grota pokaże 1 marca spektakl TVP "Inka" poświecony zamordowanej przez komunistów Danucie Siedzikównej, łączniczki majora Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki", dowódcy oddziałów partyzanckich, którego władze komunistycznej Polski także skazały na śmierć. Katowicki IPN przygotował ponadto pokaz filmów dokumentalnych, przed którymi wygłoszone zostaną krótkie wprowadzenia. Na wieczór w katowickim kinie Światowid zaplanowano widowisko muzyczno-poetycko-filmowe poświęcone pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Wystawy "Bić się do końca. Podziemie niepodległościowe w regionie radomskim w latach 1945-1950" w Radomiu i "Wrogowie Polski Ludowej. Konspiracja antykomunistyczna na Pomorzu Zachodnim 1945-1956" wraz z inscenizacją historyczną "Odwrót Żelaznego" w Szczecinie, konferencja naukowa "W hołdzie wyklętym. Podziemie niepodległościowe i opór społeczny na Sądecczyźnie w latach 1945-1956" w Nowym Sączu, projekcja filmu "Generał Nil" Ryszarda Bugajskiego, wystawa o zbrodniach komunistycznych i Festiwal Pieśni Patriotycznych w Rzeszowie, to niektóre przykłady obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w innych miastach.

Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" został ustanowiony w 2011 r. przez parlament "w hołdzie +Żołnierzom Wyklętym+ - bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienia dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu".

Data Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych", 1 marca, upamiętnia rocznicę stracenia z rąk funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa kierownictwa IV Komendy Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". 1 marca 1951 r. szefowie IV Zarządu Głównego ppłk Łukasz Ciepliński, mjr Adam Lazarowicz, por. Józef Rzepka, kpt. Franciszek Błażej, por. Józef Batory, Karol Chmiel i mjr Mieczysław Kawalec ponieśli śmierć w stołecznym więzieniu na Rakowieckiej.