Trudne rozmowy polsko-rosyjskie

"Na spotkaniu w Petersburgu zastanowimy się, jakie wspólne projekty będzie można podjąć i na jakich zasadach je zrealizować" - powiedział PAP dyrektor Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia dr Sławomir Dębski. Podczas spotkania będzie omówiona także przyszłość Polsko-Rosyjskiej Grupy ds. Trudnych, której znaczna część przedstawicieli zasiada w Centrum.

1 stycznia 2012 r. wchodzi w życie dekret prezydenta Rosji Dmitrija Miedwiediewa o utworzeniu Centrum Rosyjsko-Polskiego Centrum Dialogu i Porozumienia.

Wśród polsko-rosyjskich inicjatyw szef polskiego Centrum wymienił poszukiwanie tzw. białoruskiej listy katyńskiej. Lista ta, którą historycy uważają za jedną z największych tajemnic zbrodni katyńskiej z 1940 r., dotyczy 3870 osób zamordowanych z rozkazu Stalina najprawdopodobniej w więzieniu NKWD w Mińsku i pogrzebanych w pobliskich Kuropatach.

5 marca 1940 r. Biuro Polityczne WKP(b) podjęło uchwałę o rozstrzelaniu polskich oficerów więzionych nie tylko w obozach na terenie Związku Sowieckiego, ale także polskich więźniów przetrzymywanych w zachodnich obwodach Ukrainy i Białorusi. W przypadku morderstw NKWD dokonanych na Białorusi do tej pory nie jest znany ich przebieg, ani imiona i nazwiska ofiar.

W przypadku niepowodzenia próby odnalezienia listy katyńskiej Centrum chce zająć się jej rekonstrukcją. Na spotkanie 7 grudnia do Petersburga przyjedzie m.in. szef Federalnej Agencji Archiwalnej Andriej Artizow (jest on także pełnomocnikiem utworzenia Centrum po stronie rosyjskiej), z którym polska strona omówi możliwość rekonstrukcji listy na podstawie archiwów rosyjskich i dokumentów polskich.

W trakcie spotkania, które potrwa do 8 grudnia, jego uczestnicy zajmą się organizacją pracy w przyszłym roku, w tym realizacją polsko-rosyjskiej wymiany młodzieży. Ma ona za zadanie pogłębić wzajemne zrozumienie problemów obu krajów wśród młodych ludzi i być przeprowadzona na wzór polsko-niemieckiej wymiany młodzieży. Wśród najważniejszych trudności w polsko-rosyjskim dialogu, które dostrzega Centrum, jest brak młodych naukowców w obu krajach, którzy interesują się polsko-rosyjską tematyką.

Celem działania Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz Centrum Rosyjsko-Polskiego Dialogu i Porozumienia ma być m.in. inicjowanie, wspieranie i podejmowanie działań na rzecz dialogu i porozumienia między Rosją i Polską. Centra mają prowadzić badania naukowe i działalność wydawniczą, upowszechniać wiedzę o stosunkach polsko-rosyjskich, historii, kulturze i dziedzictwie obu narodów.

Z inicjatywą utworzenia centrów wystąpiła Polsko-Rosyjska Grupa do Spraw Trudnych, którą poparli premierzy Polski i Rosji, Donald Tusk i Władimir Putin. 6 grudnia 2010 r., podczas wizyty prezydenta Miedwiediewa w Polsce, podpisano list intencyjny w sprawie powołania placówek.

Grupa ds. Trudnych ma za zadanie wyłączenie spornych kwestii historycznych z codziennego kontekstu stosunków obu państw. Polską częścią kieruje b. szef MSZ prof. Adam Daniel Rotfeld, rosyjską - prof. Anatolij Torkunow, rektor prestiżowego Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych.