Nowy numer 19/2024 Archiwum

W asyście świętych

Federico Fiori Barocci, "Madonna ze św. Szymonem i św. Judą Tadeuszem", olej na płótnie, ok. 1567, Galeria Narodowa Marche, Urbino

Aniołek nakłada Matce Bożej na głowę wianek spleciony z kwiatów. Ona nawet nie zauważa tego żartu, zajęta zabawą z Dzieciątkiem. Wieniec to oczywiście zapowiedź koronacji, jaka czekała Maryję po wniebowzięciu. W tej sielankowej scenie uczestniczą dwaj święci. O ich świętości świadczą delikatnie zarysowane nad głowami aureole.

Świętych łatwo rozpoznać po atrybutach, które trzymają w rękach. To apostołowie – Szymon (z prawej) i Juda Tadeusz (z lewej). Św. Szymon opiera rękę na pile, a św. Juda Tadeusz dzierży włócznię. To narzędzia, którymi – według tradycji – zadano im męczeńską śmierć, gdy nawracali pogan po Zesłaniu Ducha Świętego.

W malarstwie renesansowym popularne były sceny przedstawiające Madonnę z Dzieciątkiem w towarzystwie świętych. Takie obrazy nazywano Sacra Conversazione (święta rozmowa). Ich zadaniem było przypominanie wiernym o roli pośredników w modlitwie, jaką spełniają święci. Było to szczególnie ważne właśnie wtedy, w czasach dynamicznego rozwoju Kościołów protestanckich, zdecydowanie zwalczających kult świętych.

Juda Tadeusz jest jedyną osobą na obrazie, która patrzy w kierunku widza. Artysta chciał niewątpliwie zwrócić uwagę na jego twarz, może dlatego, że nadał jego rysom pewne podobieństwo do twarzy małego Jezusa. Jest bowiem prawdopodobne, że Juda Tadeusz był spokrewniony ze Zbawicielem.

W prawym dolnym rogu dzieła widzimy jeszcze dwie osoby, przyglądające się całej scenie z zewnątrz, tak jakby stały przed obrazem i komentowały jego wymowę. To fundatorzy malowidła. Niestety, nie znamy ich imion, historykom sztuki nie udało się ich zidentyfikować. Wiadomo tylko, że obraz został zamówiony dla kościoła św. Franciszka w Urbino i miał dekorować jego wnętrze.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Leszek Śliwa

Zastępca sekretarza redakcji „Gościa Niedzielnego”

Prowadzi stałą rubrykę, w której analizuje malarstwo religijne. Ukończył historię oraz kulturoznawstwo (specjalizacja filmoznawcza) na Uniwersytecie Śląskim. Przez rok uczył historii w liceum. Przez 10 lat pracował w „Gazecie Wyborczej”, najpierw jako dziennikarz sportowy, a potem jako kierownik działu kultury w oddziale katowickim. W „Gościu Niedzielnym” pracuje od 2002 r. Autor książki poświęconej papieżowi Franciszkowi „Franciszek. Papież z końca świata” oraz książki „Jezus. Opowieść na płótnach wielkich mistrzów”, także współautor dwóch innych książek poświęconych malarstwu i kilku tomów „Piłkarskiej Encyklopedii Fuji”. Jego obszar specjalizacji to historia, historia sztuki, dawna broń, film, sport oraz wszystko, co jest związane z Hiszpanią.

Kontakt:
leszek.sliwa@gosc.pl
Więcej artykułów Leszka Śliwy