Jestem Polakiem z Katowic

Czesław Rymer ur. w 1916 r. w Katowicach. Syn Józefa Rymera, jednego z przywódców III powstania śląskiego i pierwszego wojewody śląskiego. Prawnik. W 1941 r. wypędzony przez Niemców z Katowic, zamieszkał z rodziną w Krakowie. Więzień obozu koncentracyjnego w Płaszowie. W Polsce Ludowej konsekwentnie bezpartyjny. Do niedawna był prezesem Zrzeszenia Właścicieli i Zarządców Domów w Katowicach.

Szymon Babuchowski: Podobno pamięta Pan powitanie wojsk polskich wkraczających na Górny Śląsk?
Czesław Rymer: – Oczywiście, doskonale pamiętam! Katowice nigdy nie były i prawdopodobnie nie będą tak wystrojone, umajone, jak właśnie na wkroczenie wojsk polskich. Między rynkiem a Bogucicami było chyba dwanaście bram triumfalnych. Ojciec bardzo wcześnie wyjechał z domu, a myśmy z rodzeństwem czekali w naszej willi, na rogu Bankowej i Warszawskiej. Ja miałem wtedy pięć lat, a moja najstarsza siostra – szesnaście. Lataliśmy od okna do okna i obserwowaliśmy samochody kursujące przed defiladą. Nie było okna ani balkonu, który by nie był wystrojony girlandami. Ludzie stali stłoczeni na chodnikach. Wreszcie ktoś krzyknął: „Jadą!”. Na czele jechał generał Szeptycki, a w pierwszej kompanii szli powstańcy śląscy, o ile pamiętam, z pułku bytomskiego, który wsławił się też udziałem w Bitwie Warszawskiej. To była bardzo uroczysta chwila. Wszyscy mieliśmy łzy w oczach. Z radości, że wracamy do Polski.

A nie do wolnego Śląska?
– Skąd! To bzdury powtarzane przez liderów kanapowych partyjek. Kiedy zaczynały się powstania, nikt jeszcze nie myślał o autonomii Śląska. Dzisiaj tyle się o niej mówi, a mało kto wie, skąd się ona wzięła. To nie był żaden wyróżnik ani nagroda, tylko bardzo ważne działanie polityczne. Pruskie zgromadzenie narodowe przed plebiscytem przyznało Górnemu Śląskowi wszystkie uprawnienia, jakie miały landy niemieckie. A one miały bardzo duże uprawnienia samorządowe, własny skarb itd. To była broń przeciwko Polsce. Niemcy mówili: my wam dajemy wszystko, a jak pójdziecie do Polski, to nie będziecie mieli nic. Wobec tego Korfanty – a to był wyśmienity polityk – widząc, co się dzieje, wystąpił do pierwszego Sejmu Ustawodawczego z projektem ustawy o autonomii śląskiej. To sytuacja polityczna wymogła, ażeby taki obszar autonomiczny powstał.