Opowieść o Pasterzu

Z pewnością jedną z najlepiej napisanych biografii Jana Pawła IIjest „PASTERZ” BERNARDA LECOMTE’A. Chociaż nie odkrywa nieznanych faktów i nie przynosi nowych interpretacji, w sposób całościowy stara się opisać zarówno życie Karola Wojtyły, jak i pontyfikat Jana Pawła II. Autorem jest francuski dziennikarz, a przez wiele lat także zastępca redaktora naczelnego katolickiego dziennika „ La Croix”, który długo pracował w Polsce oraz relacjonował wiele papieskich pielgrzymek. W pracy wykorzystuje własne doświadczenia oraz dociera do ludzi, znających Papieża Polaka. Opowiedziane przez nich anegdoty wnoszą do książki wiele świeżości, a także dają możliwość poznania wielu szczegółów z biografii Karola Wojtyły. Nawet jeżeli nie są to relacje o wydarzeniach wielkiej rangi, nadają opowieści o niezwykłym bohaterze tej książki wymiar ludzki. Dzięki temu możliwa były na przykład próba rekonstrukcji zwykłego dnia metropolity krakowskiego czy opis codziennych zajęć papieskich.

Książka Lecomte’a jest także obszernym opisem najnowszej historii Polski. Jednak to, co może zadowalać czytelnika na Zachodzie, zupełnie nie wystarcza w przypadku publikacji skierowanej na rynek polski. Zwłaszcza że „Pasterz” jest tłumaczeniem francuskiego dzieła, które powstało na 25-lecie pontyfikatu Jana Pawła II. Po 1989 r. w Polsce i Europie Wschodniej opublikowano szereg niezwykle ważnych prac na temat relacji Kościół–państwo, które na podstawie ujawnionych dokumentów wskazują nie tylko na nowe fakty, ale także dają nowe możliwości interpretacji wielu opisywanych w książce zagadnień. W 1997 r. ukazała się u nas praca Lecomte’a „Prawda zawsze zwycięży. Jak Papież pokonał komunizm”. Na ówczesne czasy i stan badań była to praca znakomita. Jednak wkładanie całych fragmentów z tamtej książki do „Pasterza” było pójściem na łatwiznę, bez próby sięgnięcia do nowego dorobku naukowego i pamiętnikarskiego. Także pod względem rzetelności, dbałości o weryfikację istotnych sądów i faktów, książka Lecomte’a ustępuje pracy George’a Weigela „Świadek nadziei”.

W opisie pontyfikatu Lecomte odchodzi od relacji chronologicznej, koncentrując się na rozważaniu kilku jego zasadniczych wątków. Z publicystyczną pasją stawia pytania o intelektualny wymiar oraz skuteczność podejmowanych przez Jana Pawła II działań wobec wyzwań na obszarze etyki seksualnej, ochrony życia, ekumenizmu, relacji z Żydami, stosunku do nauki, czy polityki międzynarodowej. Nawet jeżeli czytelnik nie podziela wszystkich sądów Lecomte’a, pozostaje pod wrażeniem jego dociekliwości, czy sposobu stawiania pytań. To zdecydowanie najlepsze partie tej ciekawej i z talentem napisanej książki.