Zmarł Benedykt XVI przejdź do galerii
O śmierci papieża seniora poinformowała Stolica Apostolska. Benedykt XVI miał 95 lat. Msza pogrzebowa pod przewodnictwem papieża Franciszka w czwartek 5 stycznia.
Papież senior odszedł o godz. 9.34 do Pana w klasztorze "Mater ecclesiae" w Watykanie, gdzie mieszkał od czasu swojej niespodziewanej abdykacji w 2013 roku. Ciało zmarłego Benedykta XVI będzie wystawione w Bazylice św. Piotra od rana w poniedziałek, 2 stycznia.
Żegnamy Benedykta XVI - teksty, analizy, zdjęcia
Jego odejście ogłosił w sobotę dyrektor biura prasowego Watykanu Matteo Bruni: "Ze smutkiem informuję, że papież emeryt, Benedykt XVI, zmarł dziś o godz. 9:34 w klasztorze Mater Ecclesiae w Watykanie. Dalsze informacje pojawią się tak szybko, jak to będzie możliwe."
- W czwartek 5 stycznia msza pogrzebowa Benedykta XVI pod przewodnictwem papieża Franciszka na placu Św. Piotra.
- Dziś o 12.00 odejście papieża emeryta Benedykta XVI upamiętni „Zygmunt”. O 18.00 w katedrze na Wawelu abp Marek Jędraszewski odprawi Mszę św. w intencji zmarłego Ojca Świętego.
- Bp Gänswein: Papież emeryt powiedział do mnie i do wszystkich, którzy towarzyszyli mu w ostatnich godzinach: „Proszę, módlcie się za mnie!” - Chciałbym przekazać tę prośbę Papieża emeryta wszystkim, których dotknęła jego śmierć.
- "Oddajemy hołd papieżowi emerytowi Benedyktowi XVI, wielkiemu przyjacielowi Polski i bliskiemu współpracownikowi św. Jana Pawła II. Z wielkim bólem przyjęliśmy wiadomość o jego śmierci" - napisała na Twitterze ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej po śmierci papieża seniora Benedykta XVI.
- Świat poniósł dziś wielką stratę, lecz duchowa i intelektualna spuścizna Benedykta XVI pozostanie dla nas istotna na zawsze. Niech spoczywa w pokoju - oświadczył premier Mateusz Morawiecki po informacji o śmierci papieża Benedykta XVI.
Benedykt XVI był 265. papieżem Kościoła katolickiego i pierwszym Niemcem na tym urzędzie od czasów Wiktora II (1055-57). Stan zdrowia emerytowanego papieża, który od 2013 roku mieszkał w klasztorze Mater Ecclesia w Ogrodach Watykańskich, pogorszył się w środę, 28.12. W czasie audiencji generalnej papież Franciszek poprosił o modlitwę za swojego poprzednika "który jest bardzo chory". Poprosił o modlitwę do Boga, by "go pocieszył i wspierał w jego świadectwie miłości Kościoła do samego końca".
Profesor Bawarczyk
Benedykt XVI urodził się jako Joseph Alois Ratzinger 16. kwietnia 1927 górno-bawarskim Marktl am Inn. W tym dniu przypadała Wielka Sobota. W kilka godzin po urodzeniu noworodka ochrzcił w miejscowym kościele św. Oswalda ks. Josef Stang. "Fakt, że byłem pierwszym ochrzczonym w nowej wodzie, uważano za szczególny znak” – wspominał po latach w swojej autobiografii „Moje życie”. Podkreślił, że zawsze z wdzięcznością myśli o tym, iż jego życie od początku było "zanurzone w tajemnicy Wielkanocy".
Jego ojciec był żandarmem a matka gospodynią domową. Dzieciństwo i młodość spędził głownie w Traunstein. W 1943 r. J. Ratzinger został wcielony do wojska jako pomocnik w artylerii przeciwlotniczej, później był w służbie pracy Rzeszy przy budowie południowo-wschodniego wału obronnego i w końcu służył w jednostce obrony. Tuż przed kapitulacją hitlerowskich Niemiec opuścił koszary i powrócił do Traunstein. W 1945 r. na krótko trafił do amerykańskiego obozu jenieckiego w Neu-Ulm, z którego został zwolniony 19 czerwca 1945 r.
W 1946 r. zdał maturę w Traunstein. W latach 1946-1951 studiował w seminarium duchownym we Fryzyndze i Monachium. Wspólnie ze swoim bratem Georgiem 29. czerwca 1951 w katedrze we Fryzyndze przyjął święcenia kapłańskie. W 1953 r. zdobył stopień doktora pracą o św. Augustynie, zatytułowaną "Lud i Dom Boży w nauce św. Augustyna o Kościele" i został wykładowcą dogmatyki i teologii fundamentalnej we Fryzyndze. Cztery lata później habilitował się na podstawie rozprawy pt. „Teologia dziejów u św. Bonawentury” i został profesorem kolegium we Fryzyndze.
W latach 1959-63 pracował jako profesor w Bonn a później w Münster. W latach 1962-65 podczas Soboru Watykańskiego II ks. prof. Ratzinger był teologicznym doradcą kard. Josefa Fringsa, arcybiskupa Kolonii i przewodniczącego episkopatu RFN. Współpracował nad ostateczną wersją najważniejszych dokumentów soborowych. Zajmował ważne stanowiska w episkopacie Niemiec i w Międzynarodowej Komisji Teologicznej w Watykanie.
Lata 1966-69 to profesura teologii dogmatycznej w Tybindze. Na podstawie wykładów dla studentów wszystkich fakultetów w 1968 powstała jedna z najbardziej znanych książek Josepha Ratzingera pt. "Wprowadzenie w chrześcijaństwo".
Od 1969 do 1977 był profesorem Uniwersytetu w Ratyzbonie, gdzie był też wicerektorem i wykładał dogmatykę. Jednym z jego studentów był Christoph Schönborn, przyszły arcybiskup Wiednia i kardynał.
25 marca 1977 r. Paweł VI mianował ks. Ratzingera arcybiskupem Monachium i Fryzyngi. Jego zawołaniem biskupim zostały słowa: "Współpracownicy prawdy". Sakrę nowy biskup przyjął 28 maja z rąk biskupa Würzburga – Josefa Stangla, a 27 czerwca w wieku 50 lat został kardynałem.
W 1981 r. Jan Paweł II powołał kard. Ratzingera na stanowisko prefekta Kongregacji Nauki Wiary. Już w pierwszych latach pełnienia przezeń tej funkcji dochodziło do polemik z teologią wyzwolenia, m.in. z ks. Gustavo Gutierrezem z Peru (1983) oraz z braćmi Clodovisem i Leonardo Boffami z Brazylii (1984/85). W kwietniu 1986 r. ukazała się "Instrukcja o niektórych aspektach teologii wyzwolenia", która łagodziła konflikty i torowała drogę dla teologii wyzwolenia nie ukierunkowanej na marksizm.
W 1986 r. Jan Paweł II mianował kard. Ratzingera przewodniczącym Komitetu ds. opracowania nowego Katechizmu Kościoła Katolickiego, który został wydany w 1992 r.
Wybór na papieża
W 2002 r. kard. Ratzinger został dziekanem Kolegium Kardynalskiego. Sprawując tę funkcję, przewodniczył 8. kwietnia 2005 uroczystościom pogrzebowym Jana Pawła II i zwołał kardynałów na konklawe. 19. kwietnia 2005 r. kard. Ratzinger został wybrany papieżem. Przybrał imię Benedykta XVI. 24 kwietnia miała miejsce inauguracja jego pontyfikatu. Jako papież chciał po dynamicznych i burzliwych latach pontyfikatu Jana Pawła II wyprowadzić Kościół na spokojniejsze wody. Za główny cel stawiał sobie pogłębienie przełomowych elementów dzieła papieża Wojtyły, jego teologicznego dopracowania i ugruntowania.
Benedyktowi XVI bardzo szybko udało się wyjść z cienia swojego poprzednika. W swoim pontyfikacie inaczej rozkładał akcenty, zwłaszcza w debacie na temat spuścizny Soboru Watykańskiego II (1962-1965). Jego zdaniem przełomy i nowe idee mają być wplecione w tkankę Kościoła i jego tradycji. Sobór nie był dla Benedykta XVI jakimś wielkim przełomem, ale etapem w dwu tysiącletniej historii Kościoła. Stąd jego wysiłki na rzecz pojednania z tradycjonalistami spod znaku bp Marcela Lefebvr`a. Jednym z kroków w tym kierunku było zniesienie ograniczenia dotyczącego korzystania z tradycyjnego Mszału, co ułatwiło sprawowanie Mszy św. w rycie trydenckim (po łacinie w formie przedsoborowej sprzed 1962 roku) jako „nadzwyczajnej formy liturgii Kościoła".
W czasie ośmioletniego pontyfikatu Benedykt XVI odbył 24 zagraniczne wizyty apostolskie. W dniach 24-28 maja 2006 r. ramach drugiej podróży zagranicznej odwiedził Polskę – ojczyznę Jana Pawła II. Był w Warszawie, Częstochowie, Kalwarii Zebrzydowskiej, Wadowicach i Krakowie, gdzie odprawił Mszę św. dla około miliona wiernych, a na zakończenie wizyty udał się na teren byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, gdzie złożył hołd ofiarom hitleryzmu.
Poprowadził dwa razy Światowe Dni Młodzieży, w Kolonii i Sydney. W 2011 z inicjatywy Benedykta XVI odbyło się spotkanie międzyreligijne w Asyżu. Zaprosił ludzi różnych religii do miasta św. Franciszka na Dzień Refleksji, Dialogu i Modlitwy o Pokój i Sprawiedliwość na Świecie pod hasłem „Pielgrzymi prawdy, pielgrzymi pokoju”. W czasie jego pontyfikatu Stolica Apostolska mocno zaangażowała się "politycznie" w inicjatywy na rzecz pokoju na Bliskim Wschodzie. W maju 2009 r. w ramach swej 12. podróży zagranicznej Benedykt XVI pielgrzymował do Ziemi Świętej. Odwiedził Jordanię, Izrael i Autonomię Palestyńską.
Benedykt XVI umocnił i rozbudował kontakty ekumeniczne i międzyreligijne. Relacje z judaizmem stały się za jego panowania tak mocne i stabilne, że nie zaszkodziła mu tzw. afera Williamsona, związana z biskupem lefebrystą Richardem Williamsonem, który negował Holokaust, a z którego Benedykt XVI wcześniej zdjął ekskomunikę. Na relacje z "ojcami w wierze" nie wpłynął też spór o zmianę tekstu wezwania modlitwy wiernych za żydów, zawartej w przedsoborowym Mszale Rzymskim z 1962 r. W nowym brzmieniu modlitwy, wchodzącej w skład liturgii wielkopiątkowej, zamiast słów „o nawrócenie żydów” (Pro conversione Iudaeorum) zostało użyte ogólne sformułowanie „za żydów” („Oremus et pro Iudaeis“). W modlitwie Kościół prosi o „oświecenie serc żydów“ i aby „cały Izrael został zbawiony, kiedy wszystkie narody wejdą do Twego Kościoła”.
Za jego pontyfikatu również relacje z islamem rozwijały się i były poprawne i to pomimo burzy, jaką wywołał wykład Benedykta XVI, który wygłosił w 2006 r. na uniwersytecie w Ratyzbonie. Padły w nim krytyczne słowa pod adresem proroka Mahometa.
Ciężkim rokiem dla Benedykta XVI był 2010, kiedy musiał wystosować list do katolików Irlandii w związku z przypadkami nadużyć seksualnych wobec nieletnich, jakich w ciągu minionych dziesięcioleci dopuszczali się duchowni katoliccy w tym kraju. Na początku 2012 r. wybuchła afera "Vatileaks" związana z wyciekiem tajnych dokumentów watykańskich skradzionych przez kamerdynera Paolo Gabriele.
Pontyfikat Benedykta był bogaty w wiele znaczących wydarzeń. Papież ogłosił i poprowadził kilka inicjatyw duszpasterskich: Rok św. Pawła (2008/2009), Rok Kapłański (2009/2010) i Rok Wiary (2012/2013). Ponadto powołał do życia Papieską Radę ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji oraz ustanowił ordynariaty personalne dla tych anglikanów, którzy chcą przejść do Kościoła katolickiego.
Był też autorem szeregu ważnych dokumentów m. in. encyklik: „Deus caritas est” (o miłości chrześcijańskiej - 2005), „Spe salvi” (o nadziei chrześcijańskiej - 2007) i „Caritas in veritate” (o miłości w prawdzie - 2009).
Ustąpienie z papieskiego urzędu
Na ogłoszenie swojej rezygnacji Benedykt XVI wybrał moment gdy "wzburzone fale wokół łodzi Kościoła" ponownie się uspokoiły. I jak podkreślił w wywiadzie z Peterem Seewaldem pt. "Ostatnie rozmowy" nie chciał opuszczać Kościoła w niebezpieczeństwie ale decyzję o ustąpieniu podjął w momencie spokojnym, gdy po prostu nie dawał już rady.
W wygłoszonym w obecności kardynałów 11 lutego 2013 r. po łacinie oświadczeniu powiedział: "Z powodu podeszłego wieku moje siły nie są już wystarczające, aby w sposób należyty sprawować posługę Piotrową” i to był podstawowy powód jego decyzji, rachunek sumienia z jego sił w stosunku do pełnionej posługi, do zadań, które miał pełnić. Po siedmiu latach, dziesięciu miesiącach i dziewięciu dniach jego pontyfikat zakończył się 28. lutego 2013 r.
Papież senior mieszka w byłym klasztorze "Mater Ecclesiae" w Ogrodach Watykańskich. Papież Franciszek wielokrotnie wyrażał swe uznanie dla swojego poprzednika. "Spójrzmy na Benedykta XVI, który zdecydował się spędzić na modlitwie i słuchaniu Boga ostatnią część swojego życia! Jakże to piękne!" - powiedział w marcu 2015 r. podczas audiencji ogólnej poświęconej wartości i znaczeniu roli dziadków w rodzinie.
Po ustąpieniu Benedykt XVI pokazywał się kilkakrotnie publicznie m. in.: koncelebrował Mszę św. podczas kanonizacji świętych Jana XXIII i Jana Pawła II w 2014 oraz beatyfikacji Pawła VI w 2015. Jako pierwszy pielgrzym przeszedł przez Bramę Miłosierdzia w Bazylice watykańskiej, 8 grudnia 2015, z okazji inauguracji Roku Jubileuszowego. 28 czerwca 2016 r. w Pałacu Apostolskim spotkał się z Franciszkiem i bliskimi z okazji 65. rocznicy swoich święceń kapłańskich. Zawsze po każdym konsystorzu w bazylice św. Piotra nowi kardynałowie wraz z papieżem Franciszkiem odwiedzali go w klasztorze "Mater Ecclesiae".
Papież z Niemiec ze swym trzeźwym stylem północnoeuropejskiego teologa i intelektualisty nie podbijał może serc ludzi tak jak robi to jego następca Argentyńczyk, ale dzięki swej wybitnej inteligencji i ludzkiej skromności zyskał sobie nie tylko uznanie ale i niezwykłą sympatię na całym świecie. Na pewno czas sprawowania przez niego papieskiego urzędu nie był "pontyfikatem przejściowym".
Peter Seewald, autor monumentalnej biografii "Benedykt XVI. Życie." postrzegał papieża-seniora jako „świadka stulecia” i człowieka środka, „który starał się zachować w odnowie i odnowić w zachowaniu”. „Papież senior ucieleśnia narrację Kościoła i jak mało kto koncentruje się na swoim założycielu i jego misji – Jezusie” – uważa Seewald.
Jego zdaniem Benedykt XVI widział siebie jako „papieża między światami”. Z jednej strony był papieżem, który doświadczył z pierwszej ręki terroru nazistów i wojny światowej, a z drugiej strony uosabiał Europę, „która w swojej kulturze, nauce, wierze opierała się na dziedzictwie greckiego i rzymskiego antyku, jak również na religijnym wpływie judaizmu i chrześcijaństwa”. Przewidział też, że Kościół znów „będzie istniał w diasporze i będzie musiał działać w zsekularyzowanym społeczeństwie”. „Debata na temat spuścizny papieża Benedykta będzie trwała nadal”, stwierdził biograf Josepha Ratzingera/Benedykta XVI
KAI/ah
