Korzenie Europy Jacek Dziedzina: Pańska książka „Jak Kościół katolicki zbudował zachodnią cywilizację” sprowokowała kolejną debatę o znaczeniu okresu średniowiecza. Czy potrzebna jest nam taka dyskusja?
Thomas Woods: – Większość ludzi nie wie prawie nic o Kościele, a to, w co wierzy, jest tendencyjne i absurdalne. Wierzą, że Kościół katolicki nie dał Zachodowi nic innego tylko prześladowania, ciemnotę i zabobony. Nie mają pojęcia, że współczesna nauka umieszcza korzenie idei praw naturalnych nie w oświeceniu, ale w XII wieku i w pismach katolickich uczonych. Nie mają pojęcia, że późni scholastycy coraz częściej są uważani za twórców współczesnej ekonomii. Publikując tę książkę, chciałem przyczynić się do odwrócenia tej tendencji.
Dlaczego „czarna legenda” średniowiecza ciągle ma się tak dobrze?
– Część propagandy oświeceniowej zaangażowała się w tworzenie obrazu średniowiecza jako okresu zacofania. Wszystko po to, by ukazać oświecenie, dla kontrastu, jako wspaniały postęp kondycji ludzkości. Ta wersja europejskiej historii nigdy całkowicie nie została odrzucona, niezależnie od tego, jak bardzo dowody naukowe kompromitują taki pogląd. Myślę, że kolejne pokolenia bezkrytycznie zaakceptowały taką wersję historii. To jest zresztą to, w co przeciwnicy Kościoła chcą wierzyć: że instytucja, którą pogardzają, była odpowiedzialna za nieopisaną ludzką nędzę oraz sprzeciw wobec nauki i rozwoju. Nie chcą słuchać niczego innego.
Proponujemy prowokacyjne hasło „powrotu do średniowiecza”. Co Pan sądzi o takim postawieniu sprawy?
– Cóż, to może być ciekawy sposób odpowiedzi na krytykę średniowiecza. Oczywiście nikt nie chce wracać do tego, co już było, zwłaszcza jeśli kojarzy się to z torturami itd. Zatem takie hasło może być dużą niespodzianką. To może przestraszyć ludzi. Kto by się spodziewał, że chcecie czcić średniowiecze? Ale wiele rzeczy z tego okresu zasługuje na celebrację i mogą być korzystnie przeciwstawione kondycji dzisiejszej cywilizacji.
Thomas E. Woods Jr., Jak Kościół katolicki zbudował zachodnią cywilizację, Wydawnictwo AA, Kraków 2006
Wracamy do średniowiecza - Rozmowa J. Dziedziny z prof. Thomasem Woodsem