71 lat temu Niemcy zgładzili w obozie Auschwitz Żydów zatrzymanych przez Gestapo w Katowicach. Transport dotarł do obozu 15 lutego z Bytomia. To najwcześniejsza ustalona data deportacji Żydów do Auschwitz w ramach tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej.
O Żydach przywiezionych z Górnego Śląska współcześnie niewiele wiadomo. W archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie zachowały się jedynie relacje Jozuy Blumenfelda i Ludwika Szlezyngera. Wynika z nich, że zimą z 1941 na 1942 rok aresztowano pewną liczbę Żydów, którym zarzucano różne wykroczenia, często błahe. Następnie zostali oni deportowani do Auschwitz, skąd wkrótce przysłano urny z prochami.
Nieżyjąca historyczka z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Danuta Czech w "Kalendarzu wydarzeń w KL Auschwitz" podała, że Żydów przywiezionych z Bytomia wysadzono na rampie przy obozowej bocznicy kolejowej. Tam zostawili bagaże. Następnie obozowe pogotowie SS przeprowadziło Żydów do komory gazowej, mieszczącej się w obozowym krematorium w obozie Auschwitz I. Tam zabito ich przy pomocy gazu Cyklon B.
Adolf Hitler wydał rozkaz rozpoczęcia masowej eksterminacji Żydów w obozach prawdopodobnie w czerwcu 1941 roku. Budowa maszynerii zagłady trwała całe lato i jesień 1941 roku. 20 stycznia 1942 roku Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) zorganizował w Wannsee na przedmieściach Berlina konferencję na temat zagłady Żydów. Jej zadaniem było potwierdzenie "ostatecznego rozwiązania" (Endloesung) oraz koordynacja wysiłków do jego osiągnięcia. Od tego momentu wszystko, co wiązało się z realizacją "ostatecznego rozwiązania", otrzymywało absolutny priorytet, nawet przed wysiłkiem wojennym.
Po konferencji nastąpiło przyspieszenie działań. Obóz w Bełżcu był gotów już w lutym. W marcu rozpoczęła się budowa obozu w Sobiborze. Równocześnie obozy Auschwitz, na Majdanku i w Treblince były przekształcane w obozy zagłady. Niemcy zamierzali objąć akcją Żydów zamieszkałych w Rzeszy, krajach sojuszniczych, na terenach okupowanych i neutralnych, a także w krajach, które planowali w przyszłości zająć.
Większość Żydów polskich została zamordowana nie w Auschwitz, lecz w innych ośrodkach zagłady: w Chełmnie nad Nerem, Bełżcu, Sobiborze, Treblince, także na Majdanku oraz w masowych egzekucjach w pobliżu lub w samych miejscach ich zamieszkania. Około 150 tys. zmarło z głodu lub na skutek epidemii w gettach. Spośród Żydów zamordowanych w KL Auschwitz zdecydowana większość była od razu po przywiezieniu kierowana do komór gazowych.
Dokładna data rozpoczęcia w Auschwitz masowej zagłady Żydów nie jest znana. Niektóre źródła wskazują, że pojedyncze transporty uśmiercano już jesienią 1941 roku. Część badaczy przyjmuje, że masowe zabójstwa rozpoczęły się w styczniu 1942 roku. 15 lutego jest najwcześniejszą ustaloną datą deportacji Żydów do Auschwitz w ramach "ostatecznego rozwiązania".
Spośród 1,1 miliona przywiezionych do Auschwitz Żydów około 200 tys. zostało zarejestrowanych jako więźniowie. Pozostałych 900 tys. zostało zamordowanych niemal natychmiast po przyjeździe, bez wprowadzania do obozowej ewidencji. Łącznie Niemcy zgładzili w Auschwitz co najmniej 960 tys. Żydów. To około 90 procent wszystkich ofiar Auschwitz, którą historycy szacują na co najmniej 1,1 miliona osób. Oprócz Żydów byli to także Polacy, Romowie, jeńcy sowieccy i więźniowie innych narodowości.