Nobel za ułożenie puzzli

Tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla z fizyki są autorzy koncepcji wyjaśniającej budowę mikro-świata.

Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki dostali Brytyjczyk Peter Higgs i Belg Francois Englert. W uzasadnieniu napisano, że zostali uhonorowani za "teoretyczne odkrycie mechanizmu, który przyczynia się do naszego zrozumienia pochodzenia masy cząstek subatomowych". O co chodzi? Wszystko co nas otacza jest zbudowane z zaledwie kilku klocków. To o tyle ciekawe, że otaczają nas przecież różne rzeczy.

Rzeczy w różnych kształtach, kolorach i o różnych cechach. A jednak ta ogromna różnorodność jest zbudowana z zaskakująco małej ilości elementów. Niektóre z tych elementów, niektóre z tych najmniejszych cegiełek mają masę (jak np. kwarki budujące protony i neutrony) inne masy nie mają (jak np. cząstki światła, czyli fotony).

Dlaczego tak się dzieje? Co powoduje, że fotonowi masa nie jest nadawana a kwark, część składowa protonu, masę ma? Cała nasza wiedza o najmniejszych cegiełkach budowy materii jest zgromadzona w teorii zwanej Modelem Standardowym. Od zawsze brakowało w nim jednego elementu, który tłumaczyłby mechanizm nadawania niektórym cząstkom masy. Dzięki pracy tegorocznych noblistów ten mechanizm został teoretycznie odkryty. W zeszłym roku potwierdzono eksperymentalnie, że jest prawidłowy.

Teoretyczne przewidywania cząstki, która później nazwano bozonem Higgsa pochodzą z połowy lat 60tych XX wieku.  W zasadzie wśród nagrodzonych, oprócz Higgsa i Englerta powinien być jeszcze Belg Robert Brout. Ale ten zmarł w 2011 roku, a Nagrody Nobla nie przyznaje się pośmiertnie.

Zobacz również: Nobel za bozon Higgsa

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Tomasz Rożek

Tomasz Rożek

Kierownik działu „Nauka”

Doktor fizyki, dziennikarz naukowy. Nad doktoratem pracował w instytucie Forschungszentrum w Jülich. Uznany za najlepszego popularyzatora nauki wśród dziennikarzy w 2008 roku (przez PAP i Ministerstwo Nauki). Autor naukowych felietonów radiowych, a także koncepcji i scenariusza programu „Kawiarnia Naukowa” w TVP Kultura oraz jego prowadzący. Założyciel Stowarzyszenia Śląska Kawiarnia Naukowa. Współpracował z dziennikami, tygodnikami i miesięcznikami ogólnopolskimi, jak „Focus”, „Wiedza i Życie”, „National National Geographic”, „Wprost”, „Przekrój”, „Gazeta Wyborcza”, „Życie”, „Dziennik Zachodni”, „Rzeczpospolita”. Od marca 2016 do grudnia 2018 prowadził telewizyjny program „Sonda 2”. Jest autorem książek popularno-naukowych: „Nauka − po prostu. Wywiady z wybitnymi”, „Nauka – to lubię. Od ziarnka piasku do gwiazd”, „Kosmos”, „Człowiek”. Prowadzi również popularno-naukowego vbloga „Nauka. To lubię”. Jego obszar specjalizacji to nauki ścisłe (szczególnie fizyka, w tym fizyka jądrowa), nowoczesne technologie, zmiany klimatyczne.

Kontakt:
tomasz.rozek@gosc.pl
Więcej artykułów Tomasza Rożka