Maryja z Dzieciątkiem i świętymi na obrazie z XV wieku

Maryja z Dzieciątkiem zasiada na tronie. Z obu stron do tronu podchodzą dwie święte Katarzyny. Dla każdej z nich mały Jezus trzyma złoty pierścień. Właśnie nakłada pierwszy Katarzynie z Aleksandrii. Za chwilę dokona mistycznych zaślubin także z Katarzyną ze Sieny.

Ambroggio Bergognone Maryja z Dzieciątkiem i świętymi olej na desce, ok. 1490 National Gallery, Londyn

Namalowana z lewej strony obrazu święta Katarzyna z Aleksandrii to jedna z męczennic, które żyły na przełomie III i IV wieku. Za wyznawanie chrześcijaństwa skazano ją na łamanie kołem. Jej atrybut – właśnie koło – leży obok niej na dole obrazu. Święta Katarzyna ze Sieny żyła ponad tysiąc lat później i była tercjarką dominikańską. Swój atrybut – lilie – trzyma w dłoni. Artysta ułatwia rozpoznanie obu świętych, nie tylko umieszczając na obrazie ich atrybuty. Dodatkowo kunsztownie podpisał je w złotych aureolach nad ich głowami.

Obie Katarzyny cieszą się wielkim kultem, z którym związana jest też tradycja tzw. mistycznych zaślubin z Jezusem. W przypadku Katarzyny ze Sieny zachowało się świadectwo o tym bł. Rajmunda z Kapui, który był jej spowiednikiem i kierownikiem duchowym. „Wtedy Pan jej powiedział: »Ponieważ porzuciłaś dla Mnie wszelkie próżności i wzgardziwszy rozkoszami ciała, we Mnie samym szukasz rozkoszy swego serca w tym czasie, kiedy inni z twojego domu szukają uciechy w ucztach i przyjemnościach cielesnych, postanowiłem urządzić dla twojej duszy uroczyste święto moich z tobą zaślubin, bo tak jak obiecałem, pragnę poślubić cię w wierze«. Gdy to mówił, ukazała się Najświętsza Dziewica, Matka Jego (…). Boża Rodzicielka ujęła prawą rękę Dziewicy i kierując ją ku swojemu Synowi, prosiła, by zechciał zaślubić w wierze tę oto Dziewicę. Syn Boży, z uśmiechem wyrażając zgodę, wziął złoty pierścień z czterema perłami i przepięknym diamentem pośrodku i włożył go na palec Dziewicy, mówiąc: »Zaślubiam cię w wierze, Ja, twój Stwórca i Zbawiciel i dopóki w niebie nie będziesz ze mną odprawiać godów wiecznych, niech ten ślub będzie nienaruszony”.