Dzieło bez ram. O jedynej takiej panoramie w Polsce

Panorama Racławicka to jedyna w Polsce i jedna z 13 panoram historycznych, które są aktualnie eksponowane w Europie. Dzieło wpisało się w XIX-wieczną modę na przedstawianie w ten właśnie sposób scen batalistycznych. – Pierwsza panorama powstała w 1792 roku i nosi tytuł „Londyn widziany z dachu Albion Mills”, której autorem był Rober Barker. To czas oświecenia, moment, w którym człowiek zaczyna interesować się światem już nie tylko geograficznie, ale zgłębia prawa fizyki, w tym optykę. Myślę, że widok Londynu z dachu młyna był rodzajem zabawy malarsko-doświadczalnej, poszerzeniem doświadczeń wynikających z barokowego malarstwa iluzjonistycznego – tłumaczy Izabela Trembałowicz-Chęć, adiunkt Działu Edukacji Muzeum Narodowego we Wrocławiu. – Wchodząc do rotundy i stając na platformie widokowej, odbiorca ma poczuć się jak w środku wydarzeń dziejących się na otwartej przestrzeni krajobrazu z czterema stronami świata. A pamiętajmy, że aby wejść do panoramy, w przestrzeń wykreowaną przez malarzy, należy najpierw pokonać ciemny i zakręcony tunel. Ciemność powoduje, że źrenice naszego oka rozszerzają się i wchodząc na platformę, jesteśmy olśnieni światłem „słonecznego, wiosennego popołudnia”. Idąc tunelem, tracimy orientację i zapominamy o świecie poza murami rotundy – zaznacza.