Choroby autoimmunologiczne to takie, w których układ odpornościowy organizmu atakuje własne komórki lub tkanki. Szacunkowo choruje na nie co dziesiąta osoba, częściej kobiety niż mężczyźni. Nie do końca wiadomo, co je wywołuje. Wśród elementów, które mają wpływ na zachorowanie, wymienia się czynniki genetyczne, niektóre zakażenia wirusowe i bakteryjne oraz niewłaściwą dietę i stres. Najczęściej występujące choroby autoimmunologiczne to hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), łuszczycowe zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, choroba Leśniowskiego-Crohna i łuszczyca. Szacuje się, że rodzajów chorób wywołujących tzw. autoagresję zidentyfikowano ponad sto. Większość z nich ma przewlekły przebieg i w zależności od stanu pacjenta okresy występowania bardziej lub mniej nasilonych objawów. 


Dieta uzupełnia leczenie


Odpowiednio dobrana przez specjalistę dieta może wspomagać leczenie chorób autoagresywnych. Jest uzupełnieniem kompleksowego leczenia i wpływa na zmniejszenie częstotliwości powracania objawów lub ich łagodzenie. Coraz częściej wskazuje się na związek między składem mikroflory jelitowej a skłonnościami do zachorowania na wiele chorób, w tym też związanych z działaniem układu immunologicznego. Na skład mikroflory bakteryjnej w jelitach wpływa wiele czynników. Wśród nich, poza dietą, wymieniane są narodziny (w sposób naturalny lub poprzez cesarskie cięcie), karmienie w okresie niemowlęcym (naturalne lub sztuczne), częstotliwość przyjmowania antybiotyków i leków, aktywność fizyczna, ekspozycja na stres, obecność zwierząt domowych, a nawet miejsce zamieszkania. 


W zależności od rodzaju i przebiegu choroby stosuje się różne modele wprowadzanych diet eliminacyjnych i przeciwzapalnych. Dobrym przykładem jest celiakia, w której wystarczy z diety wyeliminować gluten. W przypadku innych chorób dieta powinna być przeprowadzana po konsultacji i ułożeniu jej z lekarzem lub dietetykiem specjalizującym się w żywieniu osób chorujących na tego rodzaju choroby. Generalnie można wskazać kilka cech wspólnych tego typu diet, na które składa się m.in. duża ilość warzyw i owoców w jak najmniej przetworzonej formie, zjadanych codziennie. Innym wskazaniem jest także ograniczenie spożycia soli, która negatywnie wpływa nie tylko na układ sercowo-naczyniowy, ale też na ważne w naszej mikroflorze jelitowej bakterie z grupy Lactobacillus. 


Eliminacja


Jednym ze stosowanych rozwiązań jest dieta eliminująca składniki, które wywołują niepożądane reakcje organizmu. Wśród nich wymienić można produkty zawierające białka mleka krowiego, soi czy glutenu (ziarna) oraz jajka, orzechy, warzywa psiankowate, cukier i produkty wysoko przetworzone. Faza wykluczenia z diety sporej ilości składników jest z reguły trudna dla pacjentów. Ułożona przez specjalistę dieta zwykle obowiązuje kilka tygodni, podczas których obserwowana jest reakcja organizmu na zmiany w jadłospisie. Jeśli następuje poprawa, w drugiej fazie stopniowo, w niewielkich ilościach, kolejno przywraca się wycofane wcześniej składniki diety. Jeśli po którymś z nich następuje pogorszenie, to musi on być wyeliminowany z diety na stałe. Dzięki takiej praktyce z elementów, które nie wpływają negatywnie na samopoczucie, dietetyk może potem ułożyć pełnowartościowe menu dla pacjenta. 


Działanie przeciwzapalne


Stany zapalne w organizmie to jedna z głównych przyczyn chorób autoimmunologicznych. Dobierając odpowiednią dietę, można je likwidować lub minimalizować. Na szczególną uwagę zasługują m.in. owoce jagodowe (bogate w antocyjany o działaniu przeciwzapalnym), zielone warzywa liściaste oraz kapustne (m.in. kapusta, brukselka, brokuł, jarmuż, kalafior). Te ostatnie zawierają glukozynolany, które są związkami o działaniu przeciwzapalnym. Poza tym wspierają też procesy naprawcze komórek i detoksykację. Wartościowe są też warzywa cebulowe i kiszonki (wspierają florę bakteryjną). Inne składniki, które powinny się znaleźć w tego typu diecie, to ryby, oliwa i prebiotyki, „karmiące” pożyteczne dla nas bakterie jelitowe. Warto też sprawdzić niedobory witamin i minerałów. 


Choć dieta nie jest lekarstwem w chorobach autoimmunologicznych, może korzystnie wpływać na ich przebieg. Wprowadzenie lub eliminacja poszczególnych elementów jadłospisu może poprawić jakość życia chorych. Zmiany warto wprowadzać pod opieką specjalisty, w porozumieniu z lekarzem, tak aby zastosowany plan żywieniowy dostosowany był indywidualnie do potrzeb chorego i nie spowodował niedoborów w organizmie. To samo dotyczy osób zdrowych, które dzięki właściwie skomponowanej diecie mogą wspierać swój układ immunologiczny. Sprawić, że organizm będzie lepiej funkcjonował i świetnie sobie radził z infekcjami.