Wybrana

Zwiastowanie Pańskie było jedną z najczęściej podejmowanych przez artystów scen biblijnych również w tych czasach, w których tematyka religijna nie była już w malarstwie dominująca. Tytuł obrazu, który tutaj reprodukujemy, to zapisane po łacinie słowa „Oto Służebnica Pańska”.

Dante Gabriel RossettiEcce Ancilla Domini! olej na płótnie, 1850Galeria Tate, Londyn

Autor dzieła, angielski poeta i malarz Dante Gabriel Rossetti, należał do grupy tzw. prerafaelitów. Nawiązywał więc w swej twórczości do włoskich artystów wczesnego odrodzenia. Nie oznaczało to jednak prostego naśladownictwa. Prerafaelici zawsze starali się nadać tradycyjnym motywom nową interpretację. Tutaj Rossetti przedstawia Maryję zaskoczoną pojawieniem się anioła i jego propozycją. Wysłannik Boga nie znajduje Jej czytającej lub szyjącej, jak w tradycyjnych kompozycjach, ale zastaje Ją w łóżku, wyrwaną ze snu, ubraną jedynie w nocną koszulę. Twarz Maryi, mimo niezwykłych okoliczności zwiastowania, nie wyraża jednak strachu spowodowanego zjawieniem się anioła. Zapatrzona w dal, wydaje się w pełni uświadamiać sobie ogromne konsekwencje decyzji, jaką za chwilę będzie musiała podjąć.

Zgodnie z tradycją archanioł Gabriel trzyma w ręku, na znak czystości Maryi, białe lilie, a obok pojawia się Duch Święty w postaci gołębicy. Rossetti posłużył się również symboliką barw: wybrana przez Boga dziewica ukazana jest pomiędzy parawanem w niebieskim, „maryjnym” kolorze a wieszakiem na ubrania, którego czerwony kolor jest kojarzony z Chrystusem, bo tradycyjnie przypomina o męce Pańskiej.

Artyście pozowało do obrazu rodzeństwo: Maryja ma twarz jego siostry Christiny, a Gabriel – brata Williama Michaela. Obraz udało się twórcy sprzedać dopiero w 1853 roku za 50 funtów. Nabywcą był Francis McCracken z Belfastu. 33 lata później dzieło odkupiła londyńska Tate Gallery.

Leszek Śliwa