Liczba osób pokrzywdzonych przestępstwem w 2017 roku wyniosła około 220 tys., z czego około 8 proc. stanowiły dzieci. Najwięcej osób zostało pokrzywdzonych w wyniku oszustw – 13,3 proc. Większość z nich odczuwa skutki pokrzywdzenia latami. Często skutki psychiczne i fizyczne przestępstw mogą być bardzo rozciągnięte w czasie lub pojawić się wiele lat po zaistnieniu przestępstwa. Jak pokazują analizy, rodzaj wsparcia, którego potrzebują osoby pokrzywdzone przestępstwem jest uzależniony od rodzaju pokrzywdzenia, jednak wielu pokrzywdzonych wymaga kompleksowej pomocy na wielu płaszczyznach.

Kiedy wkracza Fundusz Sprawiedliwości?

Dopiero w ostatnim momencie: wtedy, gdy osoba pokrzywdzona zwraca się do Funduszu o pomoc.

Jak można Was znaleźć?

W tej chwili działa 39 ośrodków pomocy. Planujemy ich udostępnić w sumie 60. Pełna sieć działająca na szczeblu regionalnym powinna być gotowa w ciągu najbliższych miesięcy. Pracę ośrodków uzupełnia 188 punktów lokalnych. W tych miejscach jest świadczona pomoc prawna dla osób pokrzywdzonych przestępstwem. Wystarczy zgłosić się do nas: przyjść, zadzwonić, napisać maila. Na początku odbywa się spotkanie z osobą pierwszego kontaktu. Sytuacja pokrzywdzonego jest wstępnie analizowana i jeżeli przestępstwo jest uprawdopodobnione – to niekoniecznie musi być dokument, choć wyrok sądowy czy pismo z prokuratury są pomocne – Fundusz Sprawiedliwości, zgodnie ze swoją ideą, jak najszybciej udzieli pomocy.

Na jakie wsparcie ze strony Funduszu może liczyć pokrzywdzony?

Zakres jest duży. Przede wszystkim ważna jest pomoc bezpośrednia, m. in.  pomoc prawna. Często osoby pokrzywdzone nie znają swoich praw. Prawnik może pomóc w bardzo dużym zakresie: analizuje każdy przypadek, udziela porad, przygotowuje pisma procesowe, informuje o metodach korzystania z reprezentacji w sądzie. Nawet, gdy nie ma uprawdopodobnionego przestępstwa, osoby pokrzywdzone nie są pozostawiane same sobie, lecz kierowane są do punktów darmowej pomocy prawnej lub poradnictwa obywatelskiego, które działa od początku 2019 roku. Obydwa te systemy podlegają resortowi sprawiedliwości.

Osoby skrajnie pokrzywdzone mogą otrzymać z Funduszu Sprawiedliwości kompleksową pomoc. Na czym ona polega?

To może być np. pełna terapia psychologiczna, jeśli pokrzywdzenie wpłynęło na stan psychiczny osoby, która do nas trafia. Jest dostępna pomoc materialna w postaci bonów zakupowych, które można wymienić na żywność, odzież, środki czystości. Można otrzymać również dopłaty do zamieszkania, do czynszu. W przypadku małoletniego pokrzywdzonego - dopłaty do szkoły, dofinansowanie wyjazdu terapeutycznego.

Równie ważna jest działalność prewencyjna...

Fundusz Sprawiedliwości wspiera również przeciwdziałanie przyczynom przestępczości. Organizujemy akcje informacyjne, takie jak np. spot telewizyjny o lichwie,  akcje edukacyjne, prewencyjne. Dzięki naszej „reklamie” do ośrodków trafiło dużo osób, które są ofiarami różnych przestępstw o charakterze finansowym i gospodarczym. Nie chodziło tylko o lichwę. Pomoc prawną otrzymała, na przykład, starsza pani, od której wyłudzono ponad 90 tysięcy złotych w postaci przelewów na zagraniczne rachunki.

Jak wiele osób pokrzywdzonych odnalazło już Fundusz i skorzystało z jego wsparcia?

W tej chwili nie mamy jeszcze kompletnych statystyk, ale nasze ośrodki informują, że telefony dzwonią praktycznie cały czas. To utwierdza nas w przekonaniu o konieczności prowadzenia akcji informacyjnych i edukacyjnych. Skala zgłaszających się osób, pokazuje jak wielka jest to potrzeba. W ubiegłym roku ze środków Funduszu przeprowadzono 58 akcji i przedsięwzięć informacyjnych. Zadania te polegały na ostrzeganiu osób przed różnego rodzaju przestępstwami i informowaniu jak uniknąć stania się ofiarą przestępstwa. Z tego jedna trzecia dotyczyła tematów oszustw finansowych lub gospodarczych. Był to pierwszy rok działania Funduszu w nowej formule i akcje te miały charakter pilotażowy. Teraz, gdy mamy więcej doświadczeń, Fundusz może skoordynować te akcje i badając zapotrzebowanie na zapobieganie konkretnym problemom, takim jak na przykład przestępstwa finansowe, których ofiarami najczęściej stają się osoby starsze lub mniej zaradne.